PYTANIE

W jaki sposób wizytator będzie sprawdzał realizację podstawy programowej?

ODPOWIEDŹ

Realizacja podstawy programowej zawsze należała do zadań kontrolnych kuratorium oświaty. Ze względu na to, że w niektórych szkołach poloniści nie omówili z uczniami „Syzyfowych prac”, a znajomość tej lektury była niezbędna do napisania ubiegłorocznego egzaminu gimnazjalnego, wśród różnych priorytetów ministra oświaty oraz kuratorów znalazł się również priorytet kontroli podstawy programowej. W związku z tym dyrektorzy szkół zostali zobligowani do monitorowania realizacji podstawy programowej. Musiał więc powstać harmonogram działań dyrektora szkoły dotyczący monitorowania realizacji podstawy programowej w roku szkolnym 2008–2009. W harmonogramie dyrektor może wyznaczyć następujące zadania:

1) analiza planów dydaktycznych pod kątem zgodności z podstawą programową i standardami wymagań egzaminacyjnych,

2) kontrola dokumentacji przebiegu nauczania (dzienniki lekcyjne, zeszyty uczniowskie, sprawdziany),

3) hospitacje,

4) analiza próbnego sprawdzianu klas VI,

5) analiza wyników sprawdzianu klas VI,

6) analiza sprawdzianu kompetencji w klasach III.

Do powyższych zadań należy opracować niezbędne narzędzia, na przykład arkusze przeglądu, arkusze hospitacyjne, na bieżąco kontrolować dokumentację, dokładnie przeanalizować wyniki sprawdzianów.

Przykładowo arkusz przeglądu (dotyczący realizacji przez nauczyciela podstawy programowej) może zawierać następujące elementy:

• 
  

  zapis tematu w dzienniku,

  
  


• 
  

  plan pracy nauczyciela,

  
  


• 
  

  realizowany element podstawy programowej,

  
  


• 
  

  realizowany standard wymagań egzaminacyjnych,

  
  


• 
  

  sposoby egzekwowania stopnia realizacji podstawy programowej oraz wiadomości i umiejętności wypisanych w standardach wymagań egzaminacyjnych (sprawdziany, prace klasowe).

  
  

Inny przykład. Arkusz diagnostyczny (po zakończeniu roku szkolnego, z wnioskami na rok następny), wypełniany po przeprowadzonych hospitacjach jako podsumowanie dyrektora szkoły uwzględniające wnioski z rozmów pohospitacyjnych, może zawierać następujące elementy:

• 
  

  mocne strony ucznia – ocena opanowanych umiejętności,

  
  


• 
  

  słabe strony ucznia – określenie umiejętności nieopanowanych,

  
  


• 
  

  planowane działania nauczyciela (plany dydaktyczne, system oceniania),

  
  


• 
  

  oczekiwania wobec uczniów,

  
  


• 
  

  potrzeby związane z realizacją planowanych działań.

  
  

Przy okazji kuratoryjnej kontroli wizytator może poprosić o powyższe dokumenty (przy czym były to tylko propozycje, każdy dyrektor może w inny sposób kontrolować podstawę). Ponadto wizytator sprawdza realizację podstawy przez porównanie planu dydaktycznego z zapisami w dzienniku lekcyjnym. Plan dydaktyczny to dokument, którego autorem jest nauczyciel. Zawiera on dokładne informacje, jaki materiał, kiedy i w jakim wymiarze będzie realizowany, z zachowaniem odpowiedniej kolejności. Wizytator, porównując zapisy w dzienniku z planem, może stwierdzić, czy plan jest realizowany, a tym samym, czy ma miejsce realizacja podstawy programowej (każdy bowiem plan dydaktyczny musi ją zawierać). Ponadto przed sprawdzianem klas VI nauczyciele są zobowiązani do pisemnego oświadczenia w formie pisemnej, że zrealizowali podstawę programową w ciągu trzech lat nauczania w klasach IV–VI.

Wojciech Melosik – dyrektor Szkoły Podstawowej nr 62.