PYTANIE

Zgodnie z art. 42 Karty Nauczyciela każdy nauczyciel pełnozatrudniony, z wyjątkiem dyrektora, wicedyrektora oraz osoby pełniącej w zastępstwie obowiązki dyrektora lub wicedyrektora, realizuje 2 godziny zajęć opiekuńczych i wychowawczych.

Pracuję w małej szkole, w której nie funkcjonuje stanowisko wicedyrektora z racji zbyt małej liczby oddziałów. Jednak w listopadzie pani dyrektor złożyła mi propozycję objęcia stanowiska „społecznego wicedyrektora”, którą przyjęłam. Za zgodą organu prowadzącego szkołę zostałam osobą zastępującą dyrektora szkoły. W związku z tym moje pytanie: Czy z racji swojej funkcji mogę być zwolniona z obowiązku realizacji tych dwóch godzin z art. 42?

ODPOWIEDŹ

Art. 42 ust. 2 pkt 2 lit. a i b Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674, z późn. zm.) określa liczbę godzin, które nauczyciel ma obowiązek poświęcić na realizację innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, w tym zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów. Nauczyciel szkoły podstawowej i gimnazjum obowiązany jest prowadzić te zajęcia w wymiarze 2 godzin tygodniowo, a nauczyciel szkoły ponadgimnazjalnej w wymiarze 1 godziny tygodniowo. Z obowiązku tego, na podstawie art. 42 ust. 3a, zwolnieni są między innymi: dyrektor i wicedyrektor szkoły oraz nauczyciel, który obowiązki dyrektora lub wicedyrektora szkoły pełni w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono to stanowisko.

Zgodnie z art. 37 ust. 1 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j.: DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) w szkole, w której zgodnie z ramowym statutem może być utworzone stanowisko wicedyrektora, powierzenia tego stanowiska i odwołania z niego dokonuje dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego, rady szkoły oraz rady pedagogicznej.

Aby ustalić, w których szkołach może być utworzone w tym trybie stanowisko wicedyrektora należy sięgnąć po Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (DzU nr 61, poz. 624, z późn. zm.). Otóż stanowisko wicedyrektora tworzy się w szkole, która liczy co najmniej 12 oddziałów.

W tym samym paragrafie rozporządzenia przewidziany został jeszcze jeden tryb tworzenia stanowiska wicedyrektora. Mianowicie dyrektor szkoły, za zgodą organu prowadzącego szkołę, może tworzyć dodatkowe stanowiska wicedyrektorów. Literalne brzmienie tego przepisu i jego umiejscowienie (w tym samym paragrafie) wskazuje, że dodatkowe stanowiska wicedyrektorów tworzy się w szkole, która liczy co najmniej 12 oddziałów. Praktyka prawdopodobnie odbiega od gramatycznej wykładni tego przepisu. Względy celowościowe mogą przemawiać za stosowaniem tego trybu tworzenia stanowiska wicedyrektora również w szkołach liczących mniej niż 12 oddziałów.

Sądzę, że autorka pytania objęła stanowisko wicedyrektora w tym ostatnim trybie, mimo że szkoła liczy mniej niż 12 oddziałów. Wobec tego, z mocy art. 42 ust. 3a Karty Nauczyciela jest zwolniona z obowiązku prowadzenia zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 lit. a i b.

Art. 42 ust. 3a Karty Nauczyciela wymienia nauczyciela, który obowiązki dyrektora lub wicedyrektora szkoły pełni w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono to stanowisko. Taką możliwość przewiduje art. 39 ust. 7 ustawy o systemie oświaty. W przypadku nieobecności dyrektora szkoły, w której nie utworzono stanowiska wicedyrektora, zastępuje go inny nauczyciel tej szkoły, wyznaczony przez organ prowadzący. Sądzę, że w przypadku nieobecności wicedyrektora można zastosować analogiczne rozwiązanie, z tym, że nauczyciela zastępującego wicedyrektora wyznacza dyrektor szkoły.

Krystyna Więcławska-Stysz – prawnik, zajmuje się prawem pracy i prawem oświatowym.