PYTANIE

Jestem dyrektorem zespołu szkół SP i gimnazjum. W czasie egzaminów gimnazjalnych wielu nauczycieli pracuje w komisjach egzaminacyjnych i nie jestem w stanie zabezpieczyć doraźnych zastępstw dla klas szkoły podstawowej, która powinna w tym czasie pracować.

Ponadto nie mogę zapewnić prawidłowych warunków przeprowadzenia egzaminów ze względu na trudne warunki lokalowe (mała szkoła, gdzie SP i gimnazjum funkcjonuje razem). Czy mogę odwołać zajęcia w szkole podstawowej w czasie egzaminów gimnazjalnych oraz zajęcia w gimnazjum z powodu sprawdzianu w szkole podstawowej?

ODPOWIEDŹ

Odpowiedzi na zadane pytanie należy
szukać przede wszystkim w rozporządzeniu z dnia 18 kwietnia 2002 r. Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie organizacji roku szkolnego (DzU z 2002 r. nr 46, poz. 432 z późn. zm.).

Dzień egzaminu gimnazjalnego, którego termin co rocznie ustalany jest przez dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej,
jest w gimnazjum dniem wolnym od zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Przesądza o tym w sposób jednoznaczny § 6 ust. 3 rozporządzenia, który stanowi, że „dni, w których odbywa się egzamin przeprowadzany w ostatnim roku nauki w gimnazjum, są w gimnazjach dniami wolnymi od zajęć dydaktyczno-wychowawczych”. Przy tej okazji należy przypomnieć, że sformułowania „dnia wolnego od zajęć dydaktyczno-wychowawczych” nie należy utożsamiać z pojęciem „dnia wolnego od pracy” (dni wolne od pracy wymienia w sposób zamknięty Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy – DzU z 1951 r. nr 4, poz. 28 z późn. zm.), czy nawet z "dniem wolnym od zajęć" (bez bliższego określenia). Uczniowie gimnazjum w dniu „wolnym od zajęć dydaktyczno-wychowawczych” powinni mieć zapewnioną opiekę, a dyrektor może zobowiązać nauczycieli zwolnionych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych do innych prac na rzecz szkoły. Dodać należy, że w tym dniu w gimnazjum, dla uczniów nieobjętych egzaminem, mogą odbywać się zajęcia pozalekcyjne. § 6a rozporządzenia o organizacji roku szkolnego wprost nakłada na szkołę obowiązek zorganizowania zajęć wychowawczo-opiekuńczych przeznaczonych dla uczniów, których rodzice (prawni opiekunowie) nie mogą zapewnić opieki w dniach, w których odbywa się egzamin przeprowadzany w ostatnim roku nauki w gimnazjum.

Jeśli chodzi o możliwość odwołania zajęć w szkole podstawowej na czas egzaminów gimnazjalnych, to normatywną podstawę do zastosowania takiego rozwiązania przez dyrektora będzie stanowić § 6 ust. 1 wyżej wskazanego rozporządzenia, który brzmi: „
W szczególnie uzasadnionych przypadkach kurator oświaty, na wniosek dyrektora szkoły, może wyrazić zgodę na udzielenie dnia wolnego od zajęć dydaktyczno-wychowawczych,
pod warunkiem zrealizowania zajęć przypadających na ten dzień w wybraną sobotę”. Biorąc pod uwagę szczególne okoliczności opisane przez dyrektora szkoły, związane między innymi z trudnymi warunkami lokalowymi, obiektywnie uniemożliwiającymi wręcz zapewnienie prawidłowych warunków niezbędnych dla przeprowadzenia egzaminów gimnazjalnych, wydaje się, że zgoda kuratora oświaty będzie w tym wypadku tylko formalnością. W dobrym tonie jest też przekazanie przez dyrektora szkoły informacji w tym zakresie organowi prowadzącemu, sprawującemu nad szkołą nadzór administracyjny.

Warto w kontekście powyższych rozważań podkreślić, że zgodnie z § 40 ust. 1 Rozporządzenia z dnia 30 kwietnia 2007 r. Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (DzU z 2007 r. nr 83, poz. 562 z późn. zm.) za prawidłową organizację i przebieg sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego w danej szkole odpowiada przewodniczący szkolnego zespołu egzaminacyjnego, którym jest dyrektor szkoły (jest to odpowiedzialność natury dyscyplinarnej i porządkowej). Jednym z głównych obowiązków dyrektora szkoły jest nadzorowanie przygotowania sal, w których ma być przeprowadzony sprawdzian lub egzamin gimnazjalny, zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy (§ 41 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia), na co powinien zwrócić uwagę przede wszystkim dyrektor szkoły borykający się z trudnościami lokalowymi.

Tomasz Lewicki – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego i prawa pracy, pracownik oświaty w samorządzie terytorialnym, nauczyciel przedmiotów prawniczych w zaocznej szkole policealnej.