PYTANIE

Mam pytanie odnośnie wynagrodzenia za wakacje. Siostra jest nauczycielką i ma umowę na zastępstwo – 11 godzin. Obecnie pracuje tylko w tej szkole (jest to szkoła publiczna).

Dyrektorka powiedziała jej, że ze względu na cięcia i oszczędności wójta nie będzie miała przelewanego wynagrodzenia przez cały okres wakacji. Ponadto, kiedy została przyjęta do pracy, zamiast dostać pensję z góry, musiała przepracować cały miesiąc, aby dostać wynagrodzenie (miała wtedy przelane dwie wypłaty). Czy taka sytuacja jest dopuszczalna?

ODPOWIEDŹ

Kwestię wynagrodzenia nauczyciela za czas urlopu wypoczynkowego reguluje Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674, z późn. zm., dalej: KN). Przepis art. 67 stanowi, że za czas urlopu wypoczynkowego nauczycielowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Odpowiednikiem tego przepisu w powszechnym prawie pracy jest art. 172 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.), który ma niemalże identyczne brzmienie.

Zgodnie z art. 64 Karty Nauczyciela, nauczycielowi zatrudnionemu w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie letnie i zimowe, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania. Prawo do urlopu wypoczynkowego w takim wymiarze ma nauczyciel zatrudniony przez cały okres trwania zajęć w danym roku szkolnym. Nauczyciel zatrudniony przez okres krótszy niż 10 miesięcy w szkole feryjnej ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do określonego w umowie okresu prowadzenia zajęć.

Zasadą jest wykorzystanie urlopu w naturze. Wyjątkowo w miejsce urlopu przysługuje nauczycielowi ekwiwalent pieniężny, nie więcej jednak niż za 8 tygodni w odniesieniu do nauczycieli szkół feryjnych. Ekwiwalent przysługuje w razie niewykorzystania przysługującego urlopu wypoczynkowego, np. z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy (art. 66 KN).

Kwestie związane z obliczaniem wynagrodzenia i ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (DzU z 2001 r. nr 71, poz. 737, z późn. zm.).

Reasumując, nauczycielowi przysługuje, na zasadach wyżej wymienionych, prawo do wynagrodzenia za okres urlopu wypoczynkowego, a w szczególnych przypadkach prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. Ani cięcia budżetowe, ani oszczędności nie uzasadniają pozbawienia nauczyciela należnego wynagrodzenia urlopowego.

Kolejna sprawa poruszona w pytaniu dotyczy terminu wypłaty wynagrodzenia. W myśl art. 39 ust. 3 KN wynagrodzenie wypłacane jest nauczycielowi miesięcznie z góry w pierwszym dniu miesiąca. Jeżeli pierwszy dzień miesiąca jest dniem ustawowo wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłacane jest w dniu następnym. Zasada ta dotyczy wynagrodzenia zasadniczego i stałych składników wynagrodzenia.

Być może w omawianym przypadku doszło do nawiązania stosunku pracy już po przekazaniu do banku dyspozycji przelewu środków pieniężnych z przeznaczeniem na wypłaty dla nauczycieli. Przekazanie dyspozycji musi nastąpić na tyle wcześnie, aby w dniu wypłaty wynagrodzenia pieniądze znajdowały się na kontach osobistych nauczycieli. Być może należałoby przyjąć, że skoro nauczyciel nie otrzymał wynagrodzenia w ustawowym terminie, to należy mu je wypłacić możliwie najszybciej w trakcie pierwszego miesiąca pracy. Niestety ta kwestia nie została uregulowana w obowiązujących przepisach prawnych.

Krystyna Więcławska-Stysz – prawnik, zajmuje się prawem pracy i prawem oświatowym.