PYTANIE

Nauczyciele, którzy prowadzą klasy maturalne, rozliczani są według uśrednionego modelu godzin – tzn. przez pierwsze 8 miesięcy, gdy przekraczają pensum, są tak samo wynagradzani jak w pozostałych dwóch, gdy go nie wypełniają. Czy powyższa praktyka jest zgodna z prawem? Czy w przypadku długotrwałej niezdolności do pracy w ciągu roku pracodawca jest zobowiązany do uśredniania godzin?

ODPOWIEDŹ

Praktyka tzw. uśredniania godzin pracy nauczyciela w ciągu roku szkolnego
jest zgodna z prawem. Na podstawie art. 42 ust. 5b Karty Nauczyciela nauczyciel, dla którego ustalony plan zajęć w pewnych okresach roku szkolnego nie wyczerpuje obowiązującego tego nauczyciela tygodniowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, powinien nauczać odpowiednio większą liczbę godzin w innych okresach roku szkolnego. Praca wykonywana zgodnie z tak ustalonym planem zajęć nie jest pracą w godzinach ponadwymiarowych. Przepis ten dotyczy nauczycieli niektórych szkół, zwłaszcza tych, w których są przewidziane praktyki zawodowe, a także nauczycieli ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych, w których zajęcia lekcyjne kończą się wcześniej lub w których występują przerwy na odbywanie praktyk.
Uśrednianie godzin można wprowadzić pod warunkiem, że zostanie ono uwzględnione i wykazane w rocznym planie zajęć szkoły, czyli w tzw. arkuszu organizacyjnym, opracowanym na cały rok szkolny, i rozliczane w skali całego roku szkolnego. Nie może być ono natomiast wprowadzone w ciągu roku szkolnego lub doraźnie w celu wyrównania liczby przepracowanych godzin przez nauczyciela, jak również w przypadku długotrwałej niezdolności nauczyciela do pracy. Istnieje jednak niewyjaśniona dotychczas kwestia. Jeżeli nauczyciel zrealizował zwiększony wymiar zajęć dydaktycznych w pierwszym okresie roku szkolnego, a nie skorzystał z odpowiednio obniżonego wymiaru zajęć w drugim okresie roku szkolnego (np. z powodu rozwiązania stosunku pracy czy przejścia na urlop dla poratowania zdrowia), to za godziny dodatkowe (przepracowane w pierwszym okresie roku szkolnego) może mu przysługiwać wynagrodzenie, jak za godziny ponadwymiarowe. Niemniej brakuje w tej materii orzecznictwa.

Bogumił Soczyński

radca prawny