PYTANIE

W tym roku szkolnym powinnam rozpocząć staż na nauczyciela mianowanego, ale nie wiem, czy mogę. Od dnia 20 maja jestem na urlopie macierzyńskim (kończy się 6 października), a wcześniej byłam na zwolnieniu lekarskim od dnia 28 lutego 2008 do dnia rozwiązania. Czy w takiej sytuacji mogę rozpocząć staż?

ODPOWIEDŹ

Wszelkie kwestie związane z awansem zawodowym reguluje artykuł 9 Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity DzU z 2003 r., Nr 118, poz. 112 ze zmianami) oraz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (DzU z 2004 r., Nr 260, poz. 2593 z późniejszymi zmianami).

Zapisy Karty Nauczyciela są podstawą do sformułowań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej, które określają sposób odbywania stażu, rodzaj dokumentacji załączanej do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego, zakres wymagań do uzyskania poszczególnych stopni awansu zawodowego, tryb działania komisji, wzory zaświadczeń i aktów.

Przygotowując się do podjęcia decyzji o rozpoczęciu stażu na kolejny stopień awansu zawodowego, przede wszystkim należy sprawdzić, czy zaistniał warunek zawarty w artykule 9d, ust. 4 Karty Nauczyciela, który reguluje sprawę okresów, jakie muszą upłynąć od uzyskania poprzedniego stopnia awansu zawodowego do rozpoczęcia kolejnego stażu. Na przykład nauczyciel kontraktowy może rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej dwóch lat od nadania stopnia nauczyciela kontraktowego.

Artykuł 9d, ustęp 1 wymienionej ustawy informuje, iż nauczyciel rozpoczyna staż z początkiem roku szkolnego na swój wniosek skierowany do dyrektora szkoły, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć. Nauczyciel stażysta rozpoczyna staż bez złożenia wniosku. W ustępie 2 artykułu czytamy, że w przypadku nawiązania stosunku pracy po upływie terminu, o którym mowa w ustępie 1, nauczyciel nie rozpoczyna stażu do końca tego roku szkolnego. Ustęp 5 artykułu informuje, że w przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy, trwającej nieprzerwanie dłużej iż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas trwania nieobecności. W przypadku nieobecności dłuższej niż rok, nauczyciel obowiązany jest do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze.
Tak więc każde nawiązanie stosunku pracy po upływie 14 dni od rozpoczęcia zajęć, skutkuje brakiem możliwości otwarcia stażu.
Nie dotyczy to jednak osób pozostających w zatrudnieniu, a nie świadczących w danym momencie pracy. Zwolnienie lekarskie lub urlop macierzyński to czas, podczas którego stosunek pracy nie ustaje. Nauczyciel pobiera odpowiednio wynagrodzenie lub świadczenie społeczne. Co prawda, nie jest to okres pracy efektywnej, jednak z zapisów zawartych w Karcie Nauczyciela nie wynika potrzeba zaistnienia takiego warunku.

Zatem konsekwencją złożenia wniosku przez nauczycielkę w dniu 1 września 2008 r. w trakcie trwania ostatnich tygodni urlopu macierzyńskiego, powinno być dopuszczenie jej przez dyrektora do rozpoczęcia stażu.

Biorąc pod uwagę, że bieżący rok szkolny rozpoczął się 1 września, przebywanie na urlopie macierzyńskim do 6 października skutkuje okresem nieobecności nauczyciela w pracy z powodu urlopu innego niż urlop wypoczynkowy nieprzerwanie dłużej niż miesiąc (patrz Art.9d, ust. 5 Karty Nauczyciela). Zatem należałoby staż trwający 2 lata i 9 miesięcy (Art.9c, ust. 1 Karty Nauczyciela) przedłużyć o okres nieobecności w pracy po złożeniu wniosku.

Jednak ani zapisy ustawy Karta Nauczyciela, ani rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej nie rozstrzygają szczegółowo omawianej kwestii, możliwe są różne interpretacje tego samego przepisu. Za sprawy związane z prawnym funkcjonowaniem awansu zawodowego odpowiada Ministerstwo Edukacji Narodowej, a dalej podległe ministerstwu Kuratoria Oświaty.

Aby uniknąć ewentualnych problemów z zakończeniem stażu i rozpoczęciem postępowania egzaminacyjnego, warto zasięgnąć dodatkowo opinii pracowników kuratorium działającego w danym regionie. Pozwoli to nauczycielowi na spokojne realizowanie działań zamierzonych w planie rozwoju zawodowego, a dyrektorowi szkoły na monitorowanie działań zgodnie z zapisami ustawowymi. Efektem będzie zakończone sukcesem zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną oraz nadanie stopnia awansu zawodowego w drodze decyzji administracyjnej przez organ prowadzący szkołę.

Agnieszka Góra – dyrektor Szkoły Podstawowej nr 37, magister filologii polskiej