Pytanie:

Jestem nauczycielką zatrudniona na pełen etat. Dyrektor przydzielił mi 01.09. stałych 8 godzin ponadwymiarowych tygodniowo. Z dniem 20.03 dyrektor przydzielił mi 2 godziny zajęć wspomagających dla uczniów będących uchodźcami z Ukrainy. (Zaznaczam, że szkoła nie posiada oddziału przygotowawczego). Dnia 05.04 przydzielono mi kolejną godzinę zajęć indywidualnych. Wszystko wskazuje na to, że pojawi się w szkole kolejne nauczanie indywidualne. Czy dyrektor ma prawo przydzielić mi godziny powyżej limitu 1/2 tygodniowego obowiązkowego pensum, zaliczając te godziny np. jako zastępstwa doraźne. Nie ukrywam, że jest to obecnie praktykowane. Czy jako pracownik mogę bez konsekwencji odmówić przyjęcia nauczania indywidualnego w opisanych warunkach?

Odpowiedź:

Formalnie nauczyciel może być zobowiązany do pracy w godzinach ponadwymiarowych w ramach posiadanych kwalifikacji do ¼ pensum. Przydzielenie nauczycielowi większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za jego zgodą, jednak w wymiarze nieprzekraczającym 1/2 pensum (art. 35 ust. 1 i 2 Karty Nauczyciela). Powołane przepisy określające maksymalny tygodniowy wymiar godzin ponadwymiarowych, które może realizować nauczyciel, będą miały zastosowanie również w przypadku realizacji zajęć wspomagających i godzin nauczania indywidualnego.

Dodatkowe zajęcia wspomagające realizowane są albo w ramach pensum nauczyciela albo w ramach godzin ponadwymiarowych.

Nauczanie indywidualne jest prowadzone w ramach pensum nauczyciela, w tym jako dopełnienie do pensum lub zwiększenie pensum, ale również jako godziny ponadwymiarowe.

Dodatkowo w roku szkolnym 2021/2022 w szkole, w której utworzono dodatkowy oddział (nie tylko oddział przygotowawczy) w celu zapewnienia kształcenia, wychowania i opieki dzieciom i uczniom będącym obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny nauczycielowi mogą być przydzielone, za jego zgodą, godziny ponadwymiarowe w wymiarze wyższym niż ½ pensum.

W tym kontekście nie można uznać, że godziny zajęć wspomagających, czy godziny nauczania indywidualnego są realizowane w ramach godzin doraźnego zastępstwa, czyli poza pensum i bez powyższych ograniczeń ilościowych.

Przez godzinę doraźnego zastępstwa rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej pensum, której realizacja następuje w zastępstwie nieobecnego nauczyciela.

Nie można obchodzić przepisów dotyczących limitu godzin ponadwymiarowych przez kwalifikowanie ich jako doraźne zastępstwa. W takim przypadku nauczycielowi pozostaje kwestionowanie takiego przydziału i żądanie od pracodawcy wyjaśnień i podstawy prawnej takich działań. Zawsze nauczyciel może złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy. Obecnie możliwe jest to w formie elektronicznej.

Podstawa prawna:

• 35 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1762),
• 100 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze. zm.).