Pytanie:

Po likwidacji gimnazjów w mieście została stworzona szkoła podstawowa łącząca byłe gimnazjum i istniejącą szkołę podstawową w jedną placówkę (w dwóch budynkach) . Obecnie jestem jednym z czterech wicedyrektorów w tej szkole, kontrakt jest podpisany przez obecnego dyrektora do 2023 roku , w tym roku w październiku kończę 58 lat.  Gmina postanowiła rozłączyć placówki od września 2020 r , będą dwie niezależne szkoły podstawowe. Niestety w jednej z nich mają być 23 oddziały (chociaż przewidziane były 24 klasy), czyli jeden wicedyrektor. Zostałam poinformowana, ( na razie ustnie)że wobec tego zostaję przeniesiona do tej nowej szkoły ale jako nauczyciel matematyki z wymiarem godzin 18/18. Spowoduje to duży spadek moich dochodów, stracę dodatek funkcyjny. Czy mam jakieś prawa do roszczeń finansowych, jeżeli tak do kogo do dyrektora czy gminy, czy w tej sytuacji należy mi się dodatek wyrównawczy. Nadmieniam , że pozostali wicedyrektorzy zachowują swoje stanowiska .

Odpowiedź:

Niestety aby udzielić wyczerpującej odpowiedzi musiałbym poznać dokładny tryb podziału szkoły podstawowej,  czy nastąpiła likwidacja stanowiska wicedyrektora,  stanowiska na jakim była nauczycielka zatrudniona dotychczas w szkole (to co zostało wpisane w umowie, akcie mianowania) oraz ewentualnie czy uczyła, jeżeli tak to jakich przedmiotów, jak była forma zatrudnienia (mianowanie, czy umowa o pracę). Wobec tego należy kierować się poniższymi wskazówkami.

Rzeczywiście co do zasady w szkole, która liczy co najmniej 12 oddziałów, tworzy się stanowisko wicedyrektora. Zatem szkoła, która będzie liczyła 23 oddziałów powinna mieć obowiązkowo co najmniej jednego wicedyrektora (art. 97 ust. 1 Prawa oświatowego). Jednak dyrektor za zgodą organu prowadzącego, może tworzyć dodatkowe stanowiska wicedyrektorów lub inne stanowiska kierownicze. Zatem nic nie stoi na przeszkodzie żeby utworzyć dodatkowe stanowisko wicedyrektora, chyba, że organ prowadzący nie wyraża zgody.

Zanim wicedyrektor zostanie przeniesiony (zapewne zgodnie z art. 18 Karty Nauczyciela ze szkoły do szkoły) powinien został odwołany ze stanowiska wicedyrektora. Nie jest to takie proste w okresie jego kadencji.

Dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego, rady szkoły oraz rady pedagogicznej. Może to jednak uczynić wyłącznie w przypadkach określonych w art. 66 ust. 1 Prawa oświatowego, gdyż tylko ten przepis określa przesłanki odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego. Organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce (dyrektor szkoły w odniesieniu do wicedyrektora szkoły):

1) odwołuje nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w razie:

1. a) złożenia przez nauczyciela rezygnacji, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem,
2. b) ustalenia negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonywania zadań wymienionych w art. 57 ust. 2 Prawa oświatowego. w trybie określonym przepisami w sprawie oceny pracy nauczycieli – bez wypowiedzenia,
3. c) złożenia przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny wniosku, o którym mowa w art. 56 ust. 3 u.p.o.;

2) w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.

Są to regulacje zupełne i tylko one określają zasady odwołania wicedyrektora szkoły ze stanowiska. Dlatego w przedmiotowym zakresie nie stosuje się art. 39 Kodeksu pracy dotyczącego ochrony pracowników w wieku przedemerytalnym. Odwołanie ze stanowiska nie jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o prace.

Ponadto art. 64 ust. 1 Prawa oświatowego stanowi, że odwołania ze stanowiska wicedyrektora dokonuje dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego, rady szkoły oraz rady pedagogicznej.

W przepisach nie wskazano wprost jako możliwej przyczyny odwołania likwidacji stanowiska pracy, jednakże oczywistym jest, że w przypadku likwidacji stanowiska odwołanie musi nastąpić. Przyjmuje się więc, że likwidacja stanowiska kierowniczego jest przypadkiem szczególnie uzasadnionym (pkt 2). Aby stworzyć możliwość odwołania wicedyrektora powołanego z funkcji wicedyrektora, należy zlikwidować stanowisko wicedyrektora..

Oddzielna sprawą jest samo przeniesienie nauczyciela (odwołanego wicedyrektora). Skoro nauczyciel jest zatrudniony na podstawie mianowania to może być przeniesiony na podstawie art. 18 Karty Nauczyciela do innej szkoły na to samo lub za zgodą nauczyciela na inne stanowisko. W tym przypadku nie dochodzi do wypowiedzenia stosunku pracy zatem również ochrona przedemerytalna nie ma zastosowania.

Zgodnie z art. 39 Kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Ochrona ta jest uchylona w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Warto wskazać, że art. 39 nie ma zastosowania do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania.

Gdyby nawet ochrona z art. 39 miała miejsce, mogłaby być wyłączona przepisem szczególnym, tj. art. 5 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Ma on zastosowanie, gdy wystąpią określone przyczyny organizacyjne po stronie pracodawcy.

Zgodnie z art. 5 ust. 5 pkt 1 ww. ustawy w okresie objęcia szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy pracodawca może jedynie wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy pracownikowi objętego ochroną przedemerytalną, o której mowa w art. 39 k.p. Do indywidualnych spraw pracowniczych (tj. także do jednego stosunku pracy), ustawa ma zastosowanie na podstawie art. 10 ustawy. Wypowiedzenie jednego składnika wynagrodzenia, jakim jest bez wątpienia dodatek funkcyjny, stanowi takie właśnie wypowiedzenie warunków płacy.

Na podstawie art. 5 ust. 6 ustawy jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikom przysługuje, do końca okresu, w którym korzystaliby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, dodatek wyrównawczy obliczony według zasad wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.

Podstawa prawna:

• 65, art. 66, art. 101 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.).