Pytanie:

Z końcem sierpnia kończy się mój urlop wychowawczy, niestety zostałam poinformowana, że w szkole, w której pracowałam nie ma dla mnie pełnego etatu, tylko najwyżej pół, mimo, że wcześniej miałam nawet godziny ponadwymiarowe. Dyrektor proponuje mi pracę w zmniejszonym wymiarze godzin, na co ja nie chcę się zgodzić. Wg Karty Nauczyciela przysługuje mi 6-miesięczna odprawa, bo byłam zatrudniona na podstawie mianowania. Dyrektor twierdzi, że odprawa mi się nie należy, bo ograniczenie etatu wynika ze zmian organizacji szkoły, a poza tym jego zdaniem, aby dostać odprawę muszę najpierw przyjąć jego warunki, wrócić do pracy i dopiero wtedy mogę otrzymać odprawę. Proszę o wyjaśnienie, czy dyrektor może w takim wypadku nie wypłacić mi odprawy.

Odpowiedź:

Nie musi Pani wyrażać zgody na ograniczenie zatrudnienia. Dyrektor powinien, co do zasady, dopuścić Panią do pracy na stanowisku zajmowanym przed urlopem. Jeżeli dyrektor zdecyduje się Panią zwolnić, czy to jeszcze w czasie urlopu wychowawczego, czy dopiero po powrocie do szkoły na podstawie art. 20 Karty Nauczyciela i tak będzie Pani przysługiwała sześciomiesięczna odprawa, wbrew temu co twierdzi teraz dyrektor.

Uzasadnienie:

Generalnie panuje reguła, zgodnie z którą pracodawca (dyrektor) nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę. Zakaz ten obowiązuje  w okresie od dnia złożenia przez pracownika (nauczyciela) uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego – do dnia zakończenia tego urlopu (art. 186⁸ § 1 Kodeksu pracy).

Dyrektor nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania przebywającemu na urlopie wychowawczym może zaproponować przeniesienie służbowe na podstawie art. 18 KN – ale w tym przypadku zmiany zależą od zgody nauczyciela. Z takimi próbami nie mieliśmy do czynienia  w opisanym przypadku. Dyrektor może zaproponować również ograniczenie zatrudnienia na podstawie art. 22 ust. 2 KN. Wtedy dalej zatrudniona na podstawie mianowania ale realizuje najczęściej ½ etatu. Do takich zmian niezbędna jest Pani zgoda. Zatem nie musi się Pani zgadzać na propozycję dyrektora.

Mało tego dyrektor powinien po zakończeniu urlopu wychowawczego dopuścić Panią do pracy.  Zasadniczo jeżeli dyrektor Panią  nie zwolni do momentu powrotu do pracy z urlopu wychowawczego (taka możliwość zawsze istnieje niezależnie od tego czy jest to prawnie dopuszczalne) powinien dopuścić pracownika po zakończeniu urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem (art. 186⁴ Kodeksu pracy).

Formalnie powinna Pani wrócić na stanowisko nauczyciela które zajmowała Pani przed urlopem. Jeżeli dyrektor nie ma możliwości zatrudnienia Pani na poprzednio zajmowanym stanowisku, powinien zatrudnić na stanowisku odpowiadającym kwalifikacjom zawodowym.

Zatem jak wynika z pytania dyrektor uznał, że nie ma dla Pani godzin skoro zaproponował ograniczenie zatrudnienia. Niestety nie wiem dlaczego nie przewidział Pani powrotu i nie zarezerwował godzin dla Pani. Być może powinien zwolnic godziny dla Pani które zajmują inni nauczyciele. Zatem moim zdaniem zagrożony powinien być etat nauczycieli zatrudnionych niejako na Pani miejsce.

Podstawa prawna:

• art. 186⁴ , art. 186⁸ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320),
• 18, art. 20, art. 22 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r poz. 1762).