PYTANIE

Chciałbym, aby moja 5-letnia córka, która nie osiągnęła jeszcze wieku szkolnego, nie uczęszczała do szkoły. Czy istnieje taka prawna możliwość?

A jeśli tak, czy istnieje obowiązek kształcenia jej poza szkołą zgodnie z określonym programem nauczania, czy też rodzice mają w tym względzie dowolność?

ODPOWIEDŹ

Zgodnie z art. 15 Ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) nauka jest obowiązkowa do ukończenia osiemnastego roku życia, a obowiązek szkolny rozpoczyna się z początkiem roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 7 lat (od 1 września 2012 roku obowiązek szkolny rozpoczynać się będzie z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 6 lat) oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia osiemnastego roku życia. Przytoczona regulacja wprowadza: obowiązek szkolny, który obejmuje uczęszczanie do szkoły podstawowej i gimnazjum oraz obowiązek nauki, obejmujący kontynuowanie nauki do osiemnastego roku życia po ukończeniu gimnazjum. Artykuł 16 przywołanej ustawy reguluje sposób realizacji obowiązku szkolnego. Realizuje się go, uczęszczając do publicznej lub niepublicznej szkoły podstawowej i gimnazjum. Zgodnie z art. 16 ust. 3 przywołanej ustawy w przypadkach uzasadnionych ważnymi przyczynami rozpoczęcie spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego może być odroczone, nie dłużej jednak niż o jeden rok. Zgodnie z art. 16 ust. 4 przywołanej ustawy decyzję o takim odroczeniu podejmuje dyrektor publicznej szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka po zasięgnięciu opinii poradni psychologiczno - pedagogicznej. Należy zauważyć, że wspomniane odroczenie obowiązku szkolnego może zostać po roku ponowione, jeżeli dziecko nadal nie będzie posiadało psychofizycznej gotowości do podjęcia nauki szkolnej. Brak wspomnianej zdolności musi również dotyczyć możliwości podjęcia kształcenia specjalnego. Jak wynika z powyższych uwag, przytoczone przepisy dają możliwość odroczenia obowiązku szkolnego, a co za tym idzie brak obowiązku posłania dziecka do szkoły. Jednakże muszą to uzasadniać ważne przyczyny poparte opinią odpowiedniej poradni.

Obok odroczenia obowiązku szkolnego rodzice mogą uzyskać zgodę na realizację obowiązku szkolnego poza szkołą. Decyzję w tej sprawie wydaje dyrektor szkoły publicznej lub niepublicznej szkoły podstawowej, lub gimnazjum (lub przedszkola jeżeli chodzi o obowiązek przygotowania przedszkolnego i szkoły ponadgimnazjalnej w przypadku obowiązku nauki) – szkoły, do której dziecko zostało przyjęte Kwestię tę reguluje art. 16 ust. 8 ustawy o systemie oświaty. Wniosek o wydanie wspomnianego zezwolenia zgodnie z art. 16 ust. 10 musi zostać złożony przez rodziców do dnia 31 maja. Do wniosku należy dołączyć: opinię poradni psychologiczno - pedagogicznej, oświadczenie rodziców o zapewnieniu dziecku w warunków umożliwiających realizację podstawy programowej obowiązującej na danym etapie kształcenia, zobowiązanie rodziców do przystępowania w każdym roku szkolnym przez dziecko do rocznych egzaminów klasyfikacyjnych. Zgodnie z powyższym rodzice muszą zapewnić realizację podstawy programowej obowiązującej na danym etapie kształcenia uzgodnionej z dyrektorem szkoły. Zakres podstawy programowej został zawarty w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (DzU z 2009 r. nr 4, poz. 17). Egzaminy natomiast odbywają się w oparciu o przepisy Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (DzU z 2007 r. nr 83, poz. 562 z późn. zm.). Dziecku spełniającemu obowiązek szkolny lub nauki poza szkołą nie wystawia się oceny z zachowania. Omawiane zezwolenie może zostać cofnięte zgodnie z art. 16 ust. 14: na wniosek rodziców, w przypadku nieusprawiedliwionego braku przystąpienia do egzaminy klasyfikacyjnego, negatywnego wyniku rocznych egzaminów klasyfikacyjnych, wydania zezwolenia z naruszeniem prawa.

Adam Balicki – pracownik naukowy Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.