PYTANIE

Rodzic ucznia złożył w sekretariacie szkoły pismo, w którym poinformował dyrektora, że jego syn nie będzie uczestniczył w lekcjach języka polskiego, bo nie odpowiada mu nauczyciel uczący w szkole.

Dyrektor zdecydował, że chłopiec nie musi być na lekcji i że może w tym czasie czekać w bibliotece szkolnej. Czy dyrektor działa zgodnie z prawem? Przecież uczeń musi chodzić do szkoły na obowiązkowe lekcje. Jak zapisywać obecności na lekcji? A jeśli rodzicowi przestanie podobać się pani od WF-u lub geografii? Proszę o wyjaśnienia i podstawę prawną decyzji dyrektora.

ODPOWIEDŹ

W mojej ocenie dyrektor nie powinien wydać takiej decyzji. Powinien wyjaśnić, jakie są przyczyny konfliktu nauczyciela i rodzica, rozwiązać go i zapobiec wystąpieniu w przyszłości. Niestety poza stwierdzeniem, że rodzicowi nie odpowiada nauczyciel – nic nie wiadomo.

Procedurę rozpatrywania skarg na nauczyciela powinien określać statut szkoły. Na zamieszczenie w statucie postanowień dotyczących skarg na nauczyciela wskazuje np. § 16b ust. 1 i § 18b ust. 1 ramowego statutu szkoły podstawowej i gimnazjum – załącznik nr 2 i 3 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (DzU z 2001 r. nr 61, poz. 624, z późn. zm.). W ramach określenia procedury powinien zostać określony termin rozpatrywania skarg. Wskazać przy tym należy, że sama Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) – dalej OSO, nie zawiera żadnych unormowań odnoszących się do skargi na nauczyciela (podobnie jak Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674, z późn. zm. – dalej KN).

Niezależnie od powyższych uwag przyjąć należy, że nieprawidłowości pracy nauczyciela i szkoły mogą być także (w odniesieniu do szkoły publicznej prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego) przedmiotem skarg składanych w trybie określonym przepisami Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (DzU z 2000 r. nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) – dalej KPA. W takim jednak wypadku skargi powinny być kierowane i rozpatrywane przez jednostki nadrzędne. Wydaje się, że skarga taka mogłaby mieć zastosowanie w szczególności w sytuacji braku reakcji dyrekcji szkoły na składane do niej skargi na nauczyciela. Organ właściwy do załatwienia skargi powinien załatwić skargę bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu miesiąca.

Należy również zauważyć, że istotą obowiązku szkolnego i obowiązku nauki jest uczęszczanie ucznia do szkoły. Oznacza to, że jest to nie tylko jego prawo, ale również i obowiązek. Obowiązek posyłania dziecka do szkoły rozciąga się również na rodziców. Przez niespełnienie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki, zgodnie z art. 20 ust. 2 OSO, należy rozumieć nieusprawiedliwioną nieobecność ucznia w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50% obowiązkowych zajęciach edukacyjnych w szkole podstawowej, gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej. Trudno jednak w niniejszej sprawie uznać to, za uchylanie się od obowiązku szkolnego, czy nauki, skoro uczeń za przyzwoleniem dyrekcji nie uczęszcza na obowiązkowe zajęcia. Uważam, że winę za taką sytuacją ponosi nie tylko rodzić, ale również dyrektor. Należy natychmiast zbadać zasadność zarzutów stawianych przez rodziców wobec nauczyciela, również w kontekście przepisów prawa.

Zbadanie sprawy i zajęcie stanowiska należy do obowiązków dyrektora wynikających z przepisów art. 33 OSO w trybie określonym przepisami Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (DzU z 2009 r. nr 168, poz. 1324). Dyrektor może również dokonać oceny pracy nauczyciela w trybie art. 6a KN, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia sprawy. Jeśli wyniki badania zasadności zarzutów postawionych przez rodziców i wyniki działań podjętych w ramach sprawowania nadzoru pedagogicznego potwierdzą winę nauczyciela, dyrektor szkoły może uruchomić procedurę związaną z wystąpieniem przesłanek odpowiedzialności dyscyplinarnej na podstawie przepisu art. 75 ust. 1 KN. Dyrektor szkoły posiada zatem określone prawem uprawnienia i możliwości.

Dariusz Skrzyński – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy i prawa autorskiego.