Pytanie:

Jestem nauczycielem wspomagającym w klasie II w szkole podstawowej (20 h) oraz psychologiem (7 h) w tej samej placówce. W tym roku rozpoczęłam pracę jako nauczyciel i we wrześniu rozpoczęłam staż. Wcześniej przez ponad 7 lat pełniłam stanowisko psychologa-terapeuty w NZOZ, pracując z dziećmi z niepełnosprawnościami, zaburzeniami rozwoju i trudnościami emocjonalno-społecznymi. Realizowane przeze mnie zadania częściowo pokrywały się z tymi realizowanymi obecnie. Dowiedziałam się, że istnieje możliwość pominięcia etapu nauczyciela stażysty i uzyskanie wyższego stopnia awansu zawodowego bez konieczności odbywania stażu, po udokumentowaniu swojego doświadczenia (na przykład w formie zaświadczenia od poprzedniego pracodawcy). Ponieważ dowiedziałam się o takiej możliwości dopiero teraz, zwracam się z pytaniem, czy istnieje możliwość dokonania takiej zmiany już w momencie trwania roku szkolnego (wymagałoby to zmiany umowy). Czy jeśli Dyrektor wyrazi zgodę, to prawnie nie ma ku temu przeszkody?

Odpowiedź:

Proszę złożyć wniosek do dyrektora z powołaniem się na art. 9a ust. 3 Karty Nauczyciela.

Uzasadnienie:

Formalnie osoba nieposiadająca stopnia awansu zawodowego z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole uzyskuje stopień nauczyciela stażysty. Jednak osoba posiadająca co najmniej pięcioletni okres pracy i znaczący dorobek zawodowy uzyskuje z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole stopień nauczyciela kontraktowego (art. 9a ust. 2 i ust. 3 Karty Nauczyciela).

Kluczowe znaczenie w tej sprawie ma ocena tego czy kandydat w istocie posiada znaczący dorobek zawodowy. Ocena tego czy dokumenty przedstawione przez nauczyciela istotnie świadczą o jego znaczącym dorobku należy do dyrektora szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony.

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 29 lipca 2011 r., I OSK 312/11) przyjął, iż o "znaczącym dorobku" można mówić jedynie wówczas, gdy jest on ponadprzeciętny, znacznie przewyższający dorobek zawodowy wymagany od ogółu nauczycieli. Taki znaczący dorobek powinien znaleźć odzwierciedlenie w przyznanych w dotychczasowej pracy nagrodach i wyróżnieniach, ewentualnie także w dyplomach czy świadectwach potwierdzających uzyskanie dodatkowych kwalifikacji, umiejętności przydatnych w przyszłej pracy nauczyciela. Długoletniego zatrudnienia, a nawet zaangażowania w pracy zawodowej, które powinno przecież cechować każdego pracownika, nie można utożsamiać ze "znaczącym dorobkiem zawodowym".

Jeśli w oparciu o powyższe kryteria dyrektor uzna, iż nauczyciel posiada odpowiedni staż i znaczący dorobek powinien nawiązać z nim stosunek pracy nadając mu stopień nauczyciela kontraktowego.

Warto wskazać, że godnie z art. 9a ust. 3 Kart Nauczyciela Nauczyciele stopień nauczyciela kontraltowego uzyskuje się "z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole". Spełnienie wymogów podanych w treści tego przepisu powoduje więc uzyskanie z mocy prawa stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraltowego. Uwolnienie mocy prawnej dyrektywy z art. 9a ust. 3 Karty Nauczyciela następuje na podstawie nadania stopnia nauczyciela kontraktowego przez dyrektora szkoły w formie decyzji administracyjnej o charakterze deklaratoryjnym (art. 9b ust. 4 pkt 1), a więc ze swojej istoty jedynie potwierdzającej wynikającą z przepisów zaszłość prawną (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 23 czerwca 2021 r.,II SA/Rz 406/2).

Zatem jeżeli nauczyciel wykaże, że spełniał warunki wskazane w art. 9a ust. 3 Karty Nauczyciela na dzień zatrudnienia dyrektor powinien nadać stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego. W opisanej sytuacji jest to również możliwe.

Podstawa prawna:

• 9a ust. 2, ust. 3 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1762).