Pytanie:

Mam wykształcenie wyższe, kierunek pedagogika opiekuńczo - wychowawcza z animacją sportu i rekreacji, Pracuję w świetlicy szkolnej, Chciałabym zacząć pracę jako nauczyciel wspomagający. Czy wystarczy ukończenie kursu kwalifikacyjnego w zakresie nadającym kwalifikacje do pracy z dziećmi i młodzieżą z niepełnosprawnością intelektualną, a dokładnie jest to Kurs Kwalifikacyjny z zakresu wczesnego wspomagania rozwoju i edukacji uczniów autystycznych.

Odpowiedź:

Jeśli nauczyciel ten posiada tylko ogólne kwalifikacje z pedagogiki i nie ma żadnej z kwalifikacji wskazanej w ramach pedagogiki specjalnej, to nie posiada kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska tzw. nauczyciela wspomagającego.

Uzasadnienie

Kwalifikacje nauczycieli zatrudnianych dodatkowo w oddziałach integracyjnych (w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego) oraz w oddziałach ogólnodostępnych (w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych) określa § 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 9.08.2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

Zgodnie z ww. regulacjami, w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi oraz w przedszkolach i szkołach integracyjnych, zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego, z uwzględnieniem realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego.  Ponadto, w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, w których kształceniem specjalnym są objęci uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na autyzm, w tym zespół Aspergera, lub niepełnosprawności sprzężone, zatrudnia się dodatkowo: 1) nauczycieli posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych lub 2) specjalistów lub 3) pomoc nauczyciela – z uwzględnieniem realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego.

Nauczyciele ci:

1) prowadzą wspólnie z innymi nauczycielami zajęcia edukacyjne oraz wspólnie z innymi nauczycielami, specjalistami i wychowawcami grup wychowawczych realizują zintegrowane działania i zajęcia określone w indywidualnych programach edukacyjno-terapeutycznych (IPET) uczniów;

 2) prowadzą wspólnie z innymi nauczycielami, specjalistami i wychowawcami grup wychowawczych pracę wychowawczą z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie oraz zagrożonymi niedostosowaniem społecznym;

3) uczestniczą, w miarę potrzeb, w zajęciach edukacyjnych prowadzonych przez innych nauczycieli oraz w zintegrowanych działaniach i zajęciach, określonych w IPET-ach, realizowanych przez nauczycieli, specjalistów i wychowawców grup wychowawczych;

4) udzielają pomocy nauczycielom prowadzącym zajęcia edukacyjne oraz nauczycielom, specjalistom i wychowawcom grup wychowawczych realizującym zintegrowane działania i zajęcia, określone w IPET-ach, w doborze form i metod pracy z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie oraz zagrożonymi niedostosowaniem społecznym;

5) prowadzą zajęcia, o których mowa w § 5 pkt 4 (inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów, w szczególności zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne - z wyjątkiem zajęć specjalistycznych organizowanych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej).

Dyrektor przedszkola/szkoły, uwzględniając indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym, wyznacza zajęcia edukacyjne oraz zintegrowane działania i zajęcia, określone w IPET-ach, realizowane wspólnie z innymi nauczycielami przez nauczycieli wspomagających lub w których ci nauczyciele uczestniczą. Dyrektor przedszkola/szkoły, powierza prowadzenie ww. zajęć, o których mowa w § 5 pkt 4 nauczycielom lub specjalistom posiadającym kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności ucznia.

Z powyższych regulacji wynika zatem, że w przypadku tzw. nauczycieli wspomagających prawodawca wskazał, że nauczyciele ci muszą legitymować się kwalifikacjami z zakresu pedagogiki specjalnej. Wyjątek stanowią nauczyciele wspomagający, którym dyrektor powierzy w ramach wykonywanych obowiązków prowadzenie zajęć, o których mowa w § 5 pkt 4 (inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów, w szczególności zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne - z wyjątkiem zajęć specjalistycznych organizowanych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej). W tym przypadku nauczyciele ci muszą posiadać również kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności ucznia.

Nauczyciel, który legitymuje się wyłącznie ogólnymi kwalifikacjami z pedagogiki i nie ma żadnej z kwalifikacji wskazanej w ramach pedagogiki specjalnej, niestety nie posiada kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska nauczyciela wspomagającego. W obowiązujących od 3.08.2019 r. specjalnościach wskazanych w standardach kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, w Załączniku nr 3 pn. "Standard kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela pedagoga specjalnego, nauczyciela logopedy i nauczyciela prowadzącego zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju dziecka" do rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 25.07.2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 1450 ze zm.), uregulowano bowiem, że standard kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela pedagoga specjalnego, nauczyciela logopedy i nauczyciela prowadzącego zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju dziecka dotyczy kształcenia w zakresie:

• edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością słuchową (surdopedagogiki),
• edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością wzrokową (tyflopedagogiki),
• edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną,
• pedagogiki leczniczo-terapeutycznej,
• edukacji i terapii osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu,
• edukacji włączającej,
• pedagogiki resocjalizacyjnej,
• logopedii,
• pedagogiki korekcyjnej (terapii pedagogicznej),
• wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.

Podstawa prawna:

• 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1309),
• zał. nr 3 do rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 1450 ze zm.).