Pytanie:

jestem nauczycielem szkoły podstawowej specjalnej. Do tej pory za każdą godzinę przepracowaną z uczniem/uczniami z niepełnosprawnością intelektualna w stopniu umiarkowanym, znacznym, ze sprzężeniem niepełnosprawności czy i/lub autyzmem nauczyciele otrzymywali dodatek za uciążliwe warunki pracy, zgodnie z przedstawianym wykazem. Obecnie dyrektor zdecydował, że nie będzie płacił za godziny, na których obecne jest 1 dziecko, nawet jeśli są to godziny tzw. dodatkowe rewalidacyjne. Na takie zajęcia oddziały są często dzielone - część dzieci idzie np na logopedię, a część na korektywę (zgodnie z zaleceniami w orzeczeniach), wtedy nauczyciel pracuje indywidualnie.

Proszę o wykładnię prawa, czy decyzja dyrektora jest zgodna z obowiązującymi przepisami.

Odpowiedź:

Do dodatku za  warunki pracy uprawnieni są nauczyciele wykonujący pracę w warunkach trudnych i uciążliwych. Wykaz trudnych i uciążliwych warunków pracy stanowiących podstawę do przyznania nauczycielom dodatku za warunki pracy określa przepis § 8 i 9  rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31.01.2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy.

Zgodnie z § 8 pkt 8 powołanej regulacji za pracę w trudnych warunkach uznaje się min. prowadzenie przez nauczycieli zajęć dydaktycznych i wychowawczych w specjalnych przedszkolach (oddziałach), szkołach (oddziałach) specjalnych. Zatem w omawianej sytuacji niewątpliwie przysługuje dodatek za warunki pracy z tytułu pracy w trudnych warunkach. 

Aby nauczyciel otrzymał dodatek za pracę w warunkach uciążliwych musi wykonywać pracę  w warunkach trudnych i dodatkowo spełnić określone w § 9 ww. regulacji przesłanki.

Za pracę wykonywaną w warunkach uciążliwych uznaje się prowadzenie przez nauczycieli zajęć w trudnych warunkach:

• wymienionych w § 8 ww. rozporządzenia pkt 4-16 z dziećmi i młodzieżą, których stan zdrowia z powodu stanów chorobowych, wymienionych w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. Nr 17, poz. 162 oraz z 2009 r. Nr 226, poz. 1829), uzasadnia konieczność sprawowania stałej opieki lub udzielania pomocy, oraz z dziećmi i młodzieżą powyżej 16 roku życia, u których wystąpiło naruszenie sprawności organizmu z przyczyn, o których mowa w § 32 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328 oraz z 2009 r. Nr 224, poz. 1803);
• z dziećmi i młodzieżą upośledzonymi w stopniu lekkim, wśród których znajduje się co najmniej jedno dziecko ze stanem chorobowym, wymienionym w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia oraz w § 32 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności;
• z dziećmi i młodzieżą upośledzonymi w stopniu lekkim, wśród których znajduje się co najmniej jedno dziecko upośledzone umysłowo w stopniu umiarkowanym lub znacznym, pod warunkiem że zajęcia dydaktyczne z tym dzieckiem prowadzone są według odrębnego programu nauczania obowiązującego w danego typu szkole specjalnej, a zajęcia wychowawcze - według odrębnego programu wychowawczego opracowanego przez wychowawcę;
• z nieletnimi przebywającymi w zakładach poprawczych o wzmożonym nadzorze wychowawczym, dla wielokrotnych uciekinierów, z zaburzeniami psychicznymi lub innymi zaburzeniami osobowości, uzależnionymi od środków odurzających lub psychotropowych, nosicielami wirusa HIV oraz przebywającymi w schroniskach interwencyjnych.

Zatem nauczyciel prowadzący ale tylko zajęcia dydaktyczne i wychowawcze w szkole specjalnej wykonuje pracę w trudnych warunkach. Jest więc uprawniony do dodatku za pracę w trudnych warunkach lub może być uprawniony do dodatku za pracę w warunkach uciążliwych, o ile są spełnione dodatkowe wymogi.

W związku z tym, trzeba ocenić przez pryzmat powyższych przepisów czy prowadzenie konkretnych zajęć w szkole podstawowej specjalnej obejmuje zajęcia dla dzieci i młodzieży opisanych powyżej.

Dyrektor nie może decydować o pozbawieniu dodatku jeżeli nauczyciel spełnia przesłanki do jego udzielenia.

Podstawa prawna:

• 34 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1762 ze zm.),
• 8 i 9 rozporządzenia Ministra Edukacji i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 416 ze zm.).