Pytanie:

Dyrektor szkoły przekazał mojej koleżance do weryfikacji/zatwierdzenia? sprawdzony przeze mnie egzamin pisemny słuchacza szkoły wieczorowej. Czy miał do tego prawo? Co mówi na ten temat prawo oświatowe? Czy to podlega pod mobbing?

Odpowiedź:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (DzU nr 83, poz. 562 z późn. zm.) w § 27 stanowi, że egzaminy semestralne przeprowadza się w szkole w trybie określonym w statucie szkoły. Żaden przepis rozporządzenia nie określa tego, kto przeprowadza egzamin semestralny. Może właśnie ta kwestia powinna być uregulowana w statucie. Przepis § 28 ust. 3 rozporządzenia przewiduje, że egzamin poprawkowy przeprowadza nauczyciel prowadzący dane zajęcia edukacyjne. Myślę, że jest to argument za uznaniem, że również egzamin semestralny powinien przeprowadzać nauczyciel danego przedmiotu.

Jeśli chodzi o przekazanie prac egzaminacyjnych innemu nauczycielowi do ponownego sprawdzenia, to sądzę, że dyrektor był do tego uprawniony chociażby na podstawie art. 35 ust. 4 oraz art. 39 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).

Z przepisów tych wynika, że dyrektor szkoły jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole nauczycieli oraz sprawuje wobec nich nadzór pedagogiczny. W myśl art. 33 ust. 2 pkt 3 ustawy nadzorowi podlega w szczególności przestrzeganie zasad oceniania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów.

Dyrektor, będąc przełożonym nauczycieli, ma zatem prawo kontrolować ich pracę.

W celu ustalenia, czy konkretne zachowanie przełożonego nosi znamiona mobbingu, należy odnieść się do definicji mobbingu określonej w art. 943 § 2 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (DzU z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.).

Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Wszystkie przesłanki mobbingu muszą być spełnione łącznie, a więc działania pracodawcy muszą być jednocześnie uporczywe i długotrwałe oraz polegać na nękaniu lub zastraszaniu pracownika. Warunkiem koniecznym mobbingu jest to, aby pracownik był obiektem wskazanego wyżej oddziaływania, które według obiektywnej miary (a nie jego subiektywnego odczucia) może być ocenione za wywołujące przynajmniej jeden ze skutków określonych w art. 943 § 2 KP (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21.01.2010 r., II PK 252/09).

Sądy są zgodne co do tego, iż ocena, czy rzeczywiście mamy do czynienia z mobbingiem, musi opierać się na obiektywnych kryteriach. Samo poczucie pracownika, że podejmowane wobec niego działania i zachowania mają charakter mobbingu, nie są wystarczającą podstawą do stwierdzenia, że rzeczywiście on występuje (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.02.2014 r., I PK 165/13). Pojęcie mobbingu nie obejmuje zachowań pracodawcy dozwolonych prawem. W konsekwencji pracodawca ma prawo korzystać z uprawnień, jakie wynikają z umownego podporządkowania, w szczególności z prawa stosowania kontroli i nadzoru nad wykonywaniem pracy przez pracowników (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 04.07.2013 r., III APa 12/13). Nawet niesprawiedliwa, lecz incydentalna krytyka pracownika przez pracodawcę nie może być kwalifikowana jako mobbing (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15.12.2006 r., III APa 170/05).

W świetle definicji mobbingu oraz cytowanych orzeczeń opisane w pytaniu zachowanie dyrektora nie jest mobbingiem. Może za to świadczyć o nierównym traktowaniu pracowników (faworyzowaniu nauczycielki).