Na etapie przygotowywania projektu reformy oświatowej pojawiały się różne propozycje modyfikacji zasad dalszego zatrudniania nauczycieli w zależności od kwalifikacji. Finalnie ustalono, że brak kwalifikacji do nauczania w szkole powstałej w wyniku przekształcenia nie powoduje automatycznego zwolnienia. Może być jednak podstawą do przeniesienia danego nauczyciela w stan nieczynny. Tak będzie w przypadku nauczycieli gimnazjów.

Kontynuowanie zatrudnienia w szkole podstawowej

Od 1 września 2017 r. dotychczasowa sześcioletnia szkoła podstawowa staje się ośmioletnią szkołą podstawową. Nauczyciele stają się z tym dniem pracownikami ośmioletniej szkoły podstawowej. Dyrektor jedynie ma pisemnie potwierdzić ten fakt do 15 maja 2017 r. Nie jest to decyzja uznaniowa dyrektora czy uzależniona od uprawnień posiadanych przez nauczycieli. Przepisy nie przewidują żadnych odstępstw ze względu na kwalifikacje. A to oznacza, że nauczyciele posiadający kwalifikacje do nauczania danych przedmiotów w dotychczasowej szkole podstawowej nadal mają kwalifikacje do nauczania w szkole ośmioklasowej.

Podobnie jest w przypadku nauczycieli zawodówek, które przekształcą się w szkoły branżowe I stopnia.

Dalsze losy nauczycieli gimnazjów

Jak wiadomo od 1 września 2017 r. również następuje stopniowe i ewolucyjne wygaszanie gimnazjów. Wygaszanie to może być realizowane w różnych wariantach, w szczególności przez:

• przekształcenie gimnazjum w ośmioletnią szkołę podstawową,
• włączenie gimnazjum do ośmioletniej szkoły podstawowej,
• przekształcenie gimnazjum w liceum ogólnokształcące, technikum lub w branżową szkołę I stopnia,
• włączenie gimnazjum do liceum ogólnokształcącego, technikum lub branżowej szkoły I stopnia,
• przekształcanie zespołu, w którego skład wchodzi gimnazjum.

W związku z tym różna będzie sytuacja kadrowa nauczycieli w zależności od tego, czy gimnazjum będzie wygaszane, włączane do innej placówki lub przekształcane. W latach szkolnych 2017/2018 i 2018/2019 do nauczycieli gimnazjów, których dalsze zatrudnienie nie jest możliwe ze względu na zmiany organizacyjne powodujące wygaszenie kształcenia w gimnazjum, nie stosuje się art. 20 Karty Nauczyciela. Przepisy proponują zastosowanie specjalnej procedury do zwalniania nauczycieli – najpierw przeniesienie w stan nieczynny, a zwolnienie dopiero w razie odmowy.

Nauczyciele dotychczasowego gimnazjum stają się nauczycielami szkół wyodrębnionych w wyniku transformacji – bez względu na to, czy nauczyciel gimnazjum będzie miał lub nie kwalifikacje do pracy w nowej strukturze. Obowiązkiem dyrektora jest przekazanie każdemu nauczycielowi informacji o zmianie pracodawcy w terminie do 15 maja roku, w którym dochodzi do zmiany.

W szkole przekształconej z gimnazjum lub do której zostało włączone gimnazjum będą nadal istniały oddziały gimnazjalne – corocznie wygaszane. W takim przypadku dyrektor będzie zmuszony wytypować – spośród wszystkich nauczycieli nowej szkoły – kandydatów do przeniesienia w stan nieczynny. Podstawą doboru takiego nauczyciela będzie pośrednio również brak kwalifikacji do prowadzenia innych zajęć. W odniesieniu do 2017 r. oznacza to, że nauczyciel może być przeniesiony w stan nieczynny już 1 września 2017 r. Zatem spośród nauczycieli gimnazjum przeniesienia w stan nieczynny mogą się spodziewać ci, którzy nie mają odpowiednich kwalifikacji do pracy w nowej strukturze. 

Nabyte kwalifikacje zachowują ważność

Z informacji zamieszczonych na stronie www.reformaedukacji.men.gov.pl wynika, że należy spodziewać się nowelizacji rozporządzenia w sprawie kwalifikacji nauczycieli. Chodzi nie tylko o konieczność wydania nowego rozporządzenia z uwagi na zmianę ustroju szkolnego i obowiązku określenia wymagań kwalifikacyjnych wobec nauczycieli zatrudnionych w szkołach i placówkach ujętych w nowej strukturze, lecz także potrzebę dostosowania kwalifikacji wymaganych od nauczycieli do zakresów kształcenia nauczycieli realizowanych przez szkoły wyższe na podstawie przepisów rozporządzenia w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela.

W związku z wprowadzeniem od 1 września 2017 r. do ustroju szkolnego nowych typów szkół zakłada się, że:

• kwalifikacje do pracy w ośmioletniej szkole podstawowej będą miały osoby legitymujące się wykształceniem co najmniej wyższym zawodowym,
• kwalifikacje do pracy w branżowej szkole I i II stopnia (przedmioty ogólnokształcące) będą miały osoby legitymujące się wykształceniem magisterskim.

W przypadku nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych oraz nauczycieli praktycznej nauki zawodu nie będą formułowane nowe wymagania i zachowane zostaną dotychczasowe warunki kwalifikacyjne.

Nie będzie również zmian odnośnie studiów podyplomowych jako jednej z form kształcenia umożliwiającej uzyskanie kwalifikacji do nauczania przedmiotu.

Nowe wymagania kwalifikacyjne nie będą dotyczyły nauczycieli zatrudnionych w dniu wejścia w życie nowego rozporządzenia na podstawie mianowania, którzy spełniali wymagania kwalifikacyjne na podstawie dotychczasowych przepisów.

Źródło:

www.reformaedukacji.men.gov.pl

Podstawa prawna:

• Ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59),
• Ustawa z 14 grudnia 2016 r. przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60).

Dariusz Skrzyński – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy i prawa autorskiego