1 kwietnia 2016 r. w weszły w życie przepisy Ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym (DzU 2015, poz. 1629), nowelizujące przepisy rozdziału 9 ustawy o systemie oświaty. Znowelizowane przepisy dotyczą organizacji wypoczynku.

Zgodnie z przepisem art. 92c Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. DzU 2015, poz. 2156 ze zm.) organizatorami wypoczynku mogą być:

– szkoły i placówki,

– przedsiębiorcy wpisani do rejestru organizatorów turystyki i pośredników turystycznych,

– osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej organizujące wypoczynek w celu: niezarobkowym lub zarobkowym, jeżeli organizowany wypoczynek nie stanowi imprezy turystycznej w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (DzU 2014, poz. 196 ze zm.).

Zgodnie z przywołanym przepisem imprezą turystyczną są co najmniej dwie usługi turystyczne tworzące jednolity program i objęte wspólną ceną, jeżeli usługi te obejmują nocleg lub trwają ponad 24 godziny albo jeżeli program przewiduje zmianę miejsca pobytu.

Do obowiązków organizatora wypoczynku należy zapewnienie:

– bezpiecznych i higienicznych warunków wypoczynku,

– kadry wypoczynku,

– dostępu do opieki medycznej,

– programu wypoczynku i zajęć dostosowanych do wieku, zainteresowań i potrzeb uczestników, ich stanu zdrowia, sprawności fizycznej i umiejętności,

– żywienia zgodnie z zasadami higieny żywienia określonymi w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. DzU 2015, poz. 594 ze zm.),

– bezpiecznego korzystania z wyznaczonego obszaru wodnego zgodnie z Ustawą z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (DzU Nr 208, poz. 1240 ze zm.).

W przypadku wypoczynku zorganizowanego za granicą:

– organizator wypoczynku ma obowiązek zawrzeć umowę ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia na rzecz uczestników wypoczynku, o ile obowiązek zawarcia takiej umowy nie wynika z odrębnych przepisów;

– co najmniej jedna osoba spośród kadry wypoczynku zna język obcy na poziomie umożliwiającym porozumiewanie się w krajach tranzytowych i kraju docelowym.

Kadrę wypoczynku powinni stanowić:

– kierownik wypoczynku i wychowawcy,

– w zależności od programu wypoczynku i realizowanych zajęć – trenerzy i instruktorzy sportu, rekreacji, animacji kulturalno-oświatowej, lektorzy języka i inne osoby prowadzące zajęcia podczas wypoczynku.

Wspomniane osoby muszą mieć ukończone 18 lat, posiadać co najmniej wykształcenie średnie oraz wiedzę, doświadczenie i umiejętności niezbędne do realizowanych zajęć.

Kierownikiem wypoczynku może być osoba, która:

– nie była karana za umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu, przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości, przestępstwo przeciwko rodzinie i opiece,

– ukończyła 18 lat,

– posiada co najmniej wykształcenie średnie,

– ukończyła kurs na kierownika wypoczynku,

– posiada co najmniej trzyletnie doświadczenie w wykonywaniu zadań dydaktyczno-wychowawczych lub opiekuńczo-wychowawczych, uzyskane w okresie ostatnich 15 lat (nie dotyczy nauczycieli oraz instruktorów harcerskich w stopniu co najmniej podharcmistrza lub równoważnym).

Obowiązek posiadania co najmniej wykształcenia średniego nie dotyczy instruktorów harcerskich w stopniu co najmniej przewodnika lub równoważnym. Z konieczności ukończenia kursu na kierownika zwolnione są osoby zajmujące stanowiska kierownicze w szkołach lub placówkach oraz instruktorzy harcerscy w stopniu co najmniej podharcmistrza lub równoważnym.

Wychowawcą wypoczynku może być osoba, która:

– nie była karana za umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu, przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości, przestępstwo przeciwko rodzinie i opiece,

– ukończyła 18 lat,

– posiada co najmniej wykształcenie średnie,

– ukończyła kurs na wychowawcę wypoczynku.

Zgodnie z przepisem art. 92d ustawy o systemie oświaty organizator wypoczynku jest zobowiązany do zgłoszenia kuratorowi oświaty właściwemu ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania organizatora wypoczynku zamiar jego zorganizowania. Dyrektor szkoły lub placówki zobowiązany jest do zawiadomienia organu prowadzącego oraz organu sprawującego nadzór pedagogiczny o zamiarze zorganizowania wypoczynku, przekazując tym organom kartę wypoczynku z wyjątkiem listy uczestników. Zgłoszeniu nie podlega zamiar zorganizowana wypoczynku przez szkołę lub placówkę trwającego do 3 dni.

Zgodnie z §2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży (DzU 2016, poz. 452) organizator wypoczynku zgłasza kuratorowi oświaty zamiar zorganizowania wypoczynku:

– w przypadku wypoczynku organizowanego w okresie ferii letnich oraz wiosennej przerwy świątecznej – od dnia 1 marca w roku szkolnym, w którym organizowany jest wypoczynek, jednak nie później niż na 21 dni przed terminem rozpoczęcia wypoczynku, a w przypadku organizowania półkolonii lub wypoczynku za granicą – nie później niż na 14 dni przed terminem rozpoczęcia wypoczynku;

– w przypadku wypoczynku organizowanego w okresie ferii zimowych oraz zimowej przerwy świątecznej – od dnia 1 października w roku szkolnym, w którym organizowany jest wypoczynek, jednak nie później niż na 21 dni przed terminem rozpoczęcia wypoczynku, a w przypadku organizowania półkolonii lub wypoczynku za granicą, nie później niż na 14 dni przed terminem jego rozpoczęcia.

Organizator wypoczynku jest zobowiązany do przechowywania dokumentacji wypoczynku przez okres 5 lat od dnia usunięcia zgłoszenia z bazy wypoczynku. Natomiast szkoła lub placówka przechowuje kartę wypoczynku przez okres 5 lat od dnia zakończenia wypoczynku.

Organizator wypoczynku jest zobowiązany do poinformowania rodziców uczestnika lub pełnoletniego uczestnika wypoczynku o warunkach organizacji, w szczególności o terminie, miejscu lub trasie wypoczynku, jego programie i regulaminie. Dla każdego uczestnika powinna być założona karta kwalifikacyjna, która zawiera informacje określone w art. 92k ustawy o systemie oświaty.

Nadzór nad wypoczynkiem zorganizowanym w kraju sprawuje kurator oświaty właściwy ze względu na miejsce lokalizacji wypoczynku. Natomiast w przypadku wypoczynku zorganizowanego za granicą nadzór jest sprawowany przez kuratora właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania organizatora wypoczynku.

Zgodnie §4 rozporządzenia w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży liczba uczestników wypoczynku pozostających pod opieką jednego wychowawcy nie może przekraczać 20 osób. W przypadku grupy z dziećmi do 10 roku życia oraz grupy mieszanej, w której są dzieci do 10 roku życia, liczba uczestników wypoczynku pozostających pod opieką jednego wychowawcy wypoczynku nie może przekroczyć 15 osób. Dopuszcza się udział nie więcej niż 2 uczestników niepełnosprawnych lub przewlekle chorych w grupie pozostającej pod opieką jednego wychowawcy. W przypadku wypoczynku zorganizowanego wyłącznie dla dzieci niepełnosprawnych lub przewlekle chorych liczba uczestników wypoczynku w grupie pozostającej pod opieką jednego wychowawcy wypoczynku powinna być zgodna z liczbą dzieci w oddziale przedszkola specjalnego, oddziale specjalnym w przedszkolu ogólnodostępnym, oddziale szkoły specjalnej oraz oddziale specjalnym odpowiednio w szkole podstawowej ogólnodostępnej, gimnazjum ogólnodostępnym lub szkole ponadgimnazjalnej ogólnodostępnej, właściwej dla wieku tych uczestników, określonych w przepisach Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (DzU Nr 61, poz. 624 ze zm.).

Załączniki do przywoływanego wcześniej rozporządzenia w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży zawierają wzory:

– zgłoszenia wypoczynku dzieci i młodzieży,

– zgłoszenia dla półkolonii,

– zgłoszenia wypoczynku zorganizowanego za granicą,

– karty wypoczynku,

– dziennika zajęć,

– karty kwalifikacyjnej uczestnika wypoczynku,

– programu kursu na wychowawcę wypoczynku,

– zaświadczenia o ukończeniu kursu na kierownika wypoczynku,

– zaświadczenia o ukończeniu kursu na wychowawcę wypoczynku.

Dr Adam Balicki – prawnik, specjalista prawa oświatowego.