Akt nadania stopnia awansu zawodowego nauczycielowi

17.11.2008

Akt nadania stopnia awansu zawodowego ma formę decyzji administracyjnej, dlatego musi być zgodny z ogólnymi wymogami określonymi w art. 107 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego.

W powyższej regulacji wymieniono następujące elementy:

– oznaczenie organu administracji publicznej,

– datę wydania,

– oznaczenie strony lub stron,

– powołanie podstawy prawnej,

– rozstrzygnięcie,

– uzasadnienie faktyczne i prawne,

– pouczenie, czy i w jakim trybie służy odwołanie,

– podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.

Inne elementy aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela zostały zawarte w art. 9b ust. 5 Karty Nauczyciela. Są to:

– nazwa komisji kwalifikacyjnej lub egzaminacyjnej,

– numer i data wydania zaświadczenia o uzyskaniu akceptacji lub zdaniu egzaminu,

– stopień awansu zawodowego,

– informację o poziomie wykształcenia nauczyciela.

W wypadku uzyskania stopnia awansu zawodowego z mocy prawa lub na podstawie art. 9a ust. 3 i 4 Karty Nauczyciela (dotyczy to nauczycieli akademickich legitymujących się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej lub osób mających co najmniej pięcioletni staż pracy i znaczący dorobek zawodowy, awansowanych w chwili nawiązania stosunku pracy na stopień nauczyciela kontraktowego oraz nauczycieli akademickich, posiadających stopień naukowy oraz legitymujących się co najmniej trzyletnim okresem pracy w zakładzie kształcenia nauczycieli, którzy uzyskali w chwili zatrudnienia w zakładzie kształcenia nauczycieli stopień nauczyciela mianowanego) w akcie nadania stopnia awansu zawodowego nie umieszcza się nazwy komisji kwalifikacyjnej lub egzaminacyjnej, numeru i daty wydania zaświadczenia o akceptacji lub zdaniu egzaminu.

Druk decyzji w sprawie nadania stopnia awansu zawodowego powinien być zgodny ze wzorem, jaki znajduje się w załączniku do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (DzU z 2004 r., Nr 260, poz. 2593 z późniejszymi zmianami).

Nieodzownym elementem aktu nadania stopnia awansu zawodowego jest uzasadnienie. Przy sporządzaniu uzasadnienia należy kierować się przepisem art. 107 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z nim faktyczne uzasadnienie decyzji powinno w szczególności zawierać:

– wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione,

– dowodów na których się oparł oraz przyczyn z powodu, których innym dowodom odmówił wiarygodności,

– wyjaśnienie podstawy prawnej, z przytoczeniem przepisów prawa.

Przykładowe uzasadnienie aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela może brzmieć następująco:

„Posiada Pan/Pani wymagane kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela mianowanego. Odbył(a) Pan/Pani staż zakończony pozytywną oceną dorobku zawodowego oraz zdał(a) egzamin przed Komisją Egzaminacyjną powołaną uchwałą Zarządu Powiatu w Hrubieszowie. Podstawa prawna art. 9b ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r., Nr 97, poz. 674 z późniejszymi zmianami)”.

Jednakże z reguły podstawa prawna znajduje się w nagłówku aktu nadania stopnia awansu zawodowego, wtedy można ją w samym uzasadnieniu pominąć. Należy podkreślić, że
nie ma jednak możliwości pominięcia uzasadnienia w akcie nadania stopnia awansu zawodowego nauczycielowi (np. powołując się na art. 107 § 4 Kodeksu postępowania administracyjnego).

Nowelizacja Karty Nauczyciela, którą uchwalono 23 sierpnia 2001 r., wprowadziła zmianę w treści aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela. Zmiana polega na tym, że dotychczas w akcie nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela były wskazane typy i rodzaje szkół, w jakich nauczyciel może być zatrudniony, a obecnie jest wskazany tylko poziom wykształcenia. Z tego powodu mamy do czynienia z dwoma typami aktów nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela, wydanymi przed nowelizacją i po niej. Jednakże oba typy aktów są jednakowo ważne w świetle prawa i nie zachodzi potrzeba wymiany aktów nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela wydanych przed 23 sierpnia 2001 r.

Karta Nauczyciela szczególnie traktuje akt mianowania.
Sam akt mianowania różni się od aktu nadania stopnia awansu zawodowego. Nauczyciel kontraktowy po odbyciu stażu i zdaniu egzaminu najpierw uzyskuje akt nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela na stopień nauczyciela mianowanego. Dopiero kolejnym aktem prawnym uzyskuje akt mianowania. Zgodnie z art. 11 Karty Nauczyciela aktu mianowania nauczyciela dokonuje dyrektor szkoły i jest to czynność z zakresu prawa pracy. Art. 14 ust 1 Karty Nauczyciela wskazuje obligatoryjne składniki aktu mianowania. Zgodnie z przytoczoną regulacją należą do nich:

– stanowisko i miejsce pracy,

– termin rozpoczęcia pracy,

– wynagrodzenie lub zasady jego ustalania.

Ustęp 2 artykułu 14 Karty Nauczyciela stanowi ponadto, że w wypadku zatrudnienia w zespole szkół akt mianowania powinien określać również typy lub rodzaje szkół w zespole, w którym pracuje nauczyciel. Wystarczy jednak wskazanie typu lub rodzaju szkoły.

Zgodnie z art. 9f ust. 1 Karty Nauczyciela nauczycielowi, który w trakcie pracy zawodowej uzyskał wyższy poziom wykształcenia niż określony w akcie nadania stopnia awansu zawodowego organ wydający ten akt, na wniosek nauczyciela, wydaje nowy, uwzględniający uzyskany poziom wykształcenia. Jest on wydawany na podstawie starego aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela, a więc zawiera wszystkie dotychczasowe elementy (włącznie ze składem komisji). Zmiana dotyczy tylko poziomu wykształcenia nauczyciela (i oczywiście daty wydania aktu). Za wyższy poziom wykształcenia uważa się uzyskanie stopnia naukowego przez nauczyciela, na przykład nauczyciel posiadający dotychczas tytuł licencjata uzyska tytuł magistra lub nauczyciel po uzyskaniu tytułu magistra uzyskuje następnie tytuł naukowy doktora. Za wyższy poziom wykształcenia nie uważa się natomiast ukończenia dodatkowego kierunku studiów na tym samym poziomie (np. nauczyciel będący magistrem biologii ukończy dodatkowo studia magisterskie na kierunku geografia).

Karta Nauczyciela nie wskazuje, w jaki sposób należy sprostować ewentualne błędy w akcie nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela. Zastosowanie tutaj będą miały przepisy artykułów 111-113 Kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z powyższą regulacją nauczyciel może w terminie czternastu dni od dnia otrzymania aktu nadania stopnia awansu zawodowego zażądać jego uzupełnienia dotyczącego rozstrzygnięcia bądź prawa odwołania (np. zażądać umieszczenia na powyższej decyzji informacji o możliwości odwołania, podania terminu oraz organu, do którego takie odwołanie należy złożyć lub zażądać uzasadnienia odmowy nadania stopnia awansu zawodowego). Organ wydający akt nadania stopnia awansu zawodowego może z urzędu lub na żądanie nauczyciela prostować w drodze decyzji błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste pomyłki w wydanym przez ten organ akcie nadania stopnia awansu zawodowego (np. tzw. „literówki” w nazwisku nauczyciela, błąd w dacie urodzenia itp.).

Karta Nauczyciela nie przewiduje możliwości utraty nadanego stopnia awansu zawodowego. Utraty nadanego stopnia nie powoduje również odpowiedzialność dyscyplinarna ani długotrwała przerwa w zatrudnieniu na stanowisku nauczyciela. Utrata uzyskanego stopnia awansu zawodowego nauczyciela może nastąpić jedynie w drodze stwierdzenia nieważności decyzji, na mocy której nauczyciel uzyskał ten stopień. Przesłanki takiej decyzji zawiera artykuł 156 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego. Sytuacja taka może mieć miejsce na przykład, gdy akt nadania stopnia awansu zawodowego został wydany przez niewłaściwy organ, awans uzyskał nauczyciel niemający odpowiednich kwalifikacji, nauczycielowi mianowanemu powtórnie nadano stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego, stopień awansu zawodowego nadano nauczycielowi, który nie złożył wniosku o rozpoczęcie stażu. Właściwym do stwierdzenia nieważności decyzji w wyżej wymienionych przypadkach jest organ wyższego stopnia. Organami wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z art. 9b ust. 7 Karty Nauczyciela są:

– w stosunku do dyrektora szkoły – organ prowadzący szkołę,

– w stosunku do organu prowadzącego szkołę – organ sprawujący nadzór pedagogiczny,

– w stosunku do organu sprawującego nadzór pedagogiczny – właściwy minister.

Postępowanie takie wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu (art. 157 Kodeksu postępowania administracyjnego).

Załączniki do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 listopada 2007 r. w zmieniające rozporządzenie w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (DzU, Nr 214, poz. 1580):

Adam Balicki
– pracownik naukowy Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.