Pytanie:

W latach 1992 - 1997 posiadałam gospodarstwo rolne i płaciłam składki KRUS. Od 1997 do chwili obecnej pracuję w szkole jako nauczyciel ( w pełnym wymiarze godzin). Zatrudnione w tym czasie księgowe twierdziły, że mój okres pracy w gospodarstwie rolnym nie wlicza się do stażu pracy i do nagrody jubileuszowej. Uważam, że były w błędzie. Proszę o odpowiedź na pytanie, jak powinny być naliczane moje lata pracy, również w kontekście praw do nagrody jubileuszowej. 

Odpowiedź:

Zaliczanie okresu pracy na roli do ustalenia uprawnień związanych z ustaleniem okresu zatrudnienia, a tym samym prawa do nagrody jubileuszowej regulują przepisy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 1990 roku o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (DzU Nr 54, poz. 310) ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagrodzenia przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także:
- okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka
- przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem
- przypadające po 31 grudnia 1982 roku okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.
Z powyższego wynika, że zaliczenie pracy na roli w okresie przypadającym po 31 grudnia 1982 roku uzależnione jest od tego, czy nauczyciel był domownikiem w rozumieniu przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Zgodnie z art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. DzU 2019, poz. 299), jako domownika uważa się osobę, która:
- ukończyła 16 lat
- pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie
- stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.
Z orzecznictwa wynika, że pojęcie domownika w rozumieniu przywołanej ustawy związane jest ze stałym świadczeniem pacy w gospodarstwie rolnym.
Zgodnie z przepisem art. 38 przywołanej ustawy, przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu domniemywa się, że:
- właściciel gruntów zaliczonych do użytków rolnych lub dzierżawca takich gruntów, jeżeli dzierżawa jest zarejestrowana w ewidencji gruntów i budynków, prowadzi działalność rolniczą w tych gruntach
- podatnik podatku rolnego lub podatku od dochodu z działów specjalnych prowadzi działalność rolniczą w rozmiarze wynikającym z zakresu opodatkowania
- jeżeli własność lub dzierżawa gruntów przysługuje kilku osobom lub jeżeli obowiązek podatkowy, wskazany wcześniej, ciąży na kilku osobach - każda z tych osób uczestniczy w prowadzeniu działalności rolniczej.
Jednakże jak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 stycznia 2015 roku (I OSK 905/14) samo posiadanie lub własność gospodarstwa nie mogą być kwalifikowane jako jego prowadzenie działalności rolniczej, jeżeli nie wiąże się z nimi wykonywanie określonej działalności rolniczej.
Zgodnie z przepisem art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego (t.j. DzU 2018, poz. 1405) uważa się osobę fizyczną, która:
- pracuje w tym gospodarstwie
- podejmuje wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia działalności rolniczej w tym gospodarstwie.
Z powyższego wynika, że sama własność gospodarstwa rolnego nie stanowi przesłanki do zaliczenia tego okresu do stażu pracy. Jednakże jeżeli spełnia Pani przedstawione wyżej warunki to okres, który został wskazany w pytaniu powinien zostać Pani zaliczony do lat pracy.

dr Adam Balicki - prawnik, specjalista prawa oświatowego, wykładowca akademicki, dyrektor szkoły