Pytanie:

Dzień dobry, Czy mając ukończone studia Wydział Zarządzania KIerunek Marketing i Zarządzanie oraz Wydział Prawa i Administracji kierunek Administracja studia magisterskie oraz posiadam przygotowanie pedagogiczne mogę uczyć podstaw przedsiębiorczości?

Odpowiedzialność:

Szczegółowe wymagania kwalifikacyjne do pracy na stanowisku nauczyciela reguluje rozporządzenie MEN z dnia 1 sierpnia 2017 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (DzU 2017, poz. 1575 ze zm.). Przywołane rozporządzenie określa wymagania kwalifikacyjny do pracy na stanowisku nauczyciela w poszczególnych typach szkół. Generalnie wymaga nauczyciel posiada kwalifikacje do prowadzenia danych zajęć, jeżeli ukończył kierunek lub posiada specjalność zbieżną z prowadzonymi zajęciami oraz przygotowanie pedagogiczne. Zgodnie z przepisem § 3 przywołanego rozporządzenia kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkołach policealnych, liceach ogólnokształcących, technikach, branżowych szkołach II stopnia, branżowych szkołach I stopnia posiada osoba, która ukończyła:
- studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub
- studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kierunku, którego efekty uczenia się, o których mowa w ustawie z dnia 22 grudnia 2015 roku o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, w zakresie w wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, wskazane w podstawie programowej dla tego przedmiotu na odpowiednim etapie edukacyjnym oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub
- studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kierunku (specjalności) inny niż wskazane powyżej i studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne.
Natomiast zgodnie z §4 przywołanego rozporządzenia kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkołach podstawowych posiada osoba, która została wskazana wyżej lub ukończyła:
- studia pierwszego stopnia na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub
- studia pierwszego stopnia na kierunku na kierunku, którego efekty uczenia się, o których mowa w ustawie z dnia 22 grudnia 2015 roku o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, w zakresie w wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, wskazane w podstawie programowej dla tego przedmiotu na odpowiednim etapie edukacyjnym oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub
- studia pierwszego stopnia na kierunku (specjalności) innym niż wskazane wyżej oraz studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny, w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub
- zakład kształcenia nauczycieli w specjalności odpowiadającej nauczanemu przedmiotowi lub prowadzonym zajęciom lub
- zakład kształcenia nauczycieli w specjalności innej niż wskazana wyżej oraz kurs kwalifikacyjny w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć.
Autorka pytania ukończyła studia na kierunku marketing i zarządzanie (zakładam, że były to studia pierwszego stopnia) oraz jednolite studia magisterskie na kierunku administracja. Ukończone studia nie są tożsame z przedmiotem podstawy przedsiębiorczości. Przy ustaleniu kwalifikacji można jedynie więc oprzeć się o przepis §3 ust. 1 pkt 2 przywołanego rozporządzenia kwalifikacje posiada osoba, która ukończyła studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie na kierunku, którego efekty uczenia się o których mowa w ustawie z dnia 22 grudnia 2015 roku o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, w zakresie wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, wskazane w podstawie programowej dla tego przedmiotu na odpowiednim etapie edukacyjnym oraz posiada przygotowanie pedagogicznego.
Podstawę programową przedmiotu podstawy przedsiębiorczości w czteroletnim liceum ogólnokształcącym i pięcioletnim technikum określa załączniki nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 roku w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (DzU 2018, poz. 467). Zgodnie z przywołanym rozporządzeniem przedmiot ten stanowi syntezę wybranych celowo elementów wiedzy z zakresu ekonomii, zarządzania i finansów, wzbogaconej elementami geografii społeczno – ekonomicznej, politologii, socjologii, psychologii oraz prawa. W ramach lekcji podstaw przedsiębiorczości uczniowie zapoznają się z podstawowymi kategoriami, mechanizmami i procesami ekonomicznymi oraz ich uwarunkowaniami instytucjonalnymi, behawioralnymi, kulturowymi i rynkowymi. Zakres przedmiotu jest zgodny z powszechnie przyjmowaną definicją przedsiębiorczości jako kompetencji kluczowej. Tak samo definiowane są cele nauczania przedmiotu podstawy przedsiębiorczości w szkole branżowej I stopnia dla absolwentów dotychczasowego gimnazjum – określone w załączniku nr 4 oraz absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej – określone w załączniku nr 4a rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawności intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (DzU 2018, poz. 356 ze zm.) oraz szkole policealnej określonej w załączniku nr 2 przywołanego rozporządzenia.
W przypadku szkół dotychczasowego ustroju szkolnego – gimnazjów oraz szkół ponadgimanzjalnych podstawę programową przedmiotu podstawy przedsiębiorczości regulował załącznik nr 4 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (DzU 2012, poz. 977 ze zm.), zgodnie z którym celami nauczania podczas lekcji podstawa przedsiębiorczości jest wykorzystywanie form komunikacji werbalnej i niewerbalnej, podejmowanie decyzji i ocena ich skutków, zarówno pozytywnych, jak też negatywnych. Uczeń wyjaśniał zasady funkcjonowania przedsiębiorstwa i sporządzał prosty biznesplan, charakteryzował mechanizmy funkcjonowania gospodarki i instytucji rynkowych oraz rolę państwa w gospodarce, analizował aktualne zmiany i tendencje w gospodarce świata i Polski, rozróżniał i porównywał formy inwestowania i wynikające z nich ryzyko. Wśród wymagań ogólnych znajdowały się również zagadnienia planowania i kariery zawodowe – opis mocnych stron swojej osobowości, analiza dostępności rynku pracy w odniesieniu do własnych kompetencji i planów zawodowych. Zasady etyczne w biznesie i relacjach pracownik – pracodawca.
Mając na uwadze powyższe należałoby ocenić, czy efekty ukończonych studiów są zbieżne w zakresie wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczania podstaw przedsiębiorczości. W mojej ocenie ukończone przez Panią kierunki studiów kwalifikacji nie dają do nauczania podstaw przedsiębiorczości. Jednakże ostateczna ocena i decyzja w tej sprawie należy do dyrektora szkoły.

dr Adam Balicki – prawnik, specjalista prawa oświatowego, wykładowca akademicki, dyrektor szkoły.