Pytanie:

Czy dyrektor może nie wypłacić nauczycielowi wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe w dniach rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego, w Dniu Edukacji Narodowej lub za dni przysługujące z tytułu opieki nad dzieckiem do 14 roku życia? Dodam, że w mojej szkole za dzień rozpoczęcia roku szkolnego płaci się średnią dzienną etatu 3,6, mimo że w planie mam zapisane 6 godzin.

Odpowiedź:

Dla ustalenia, czy nauczycielowi szkoły samorządowej przysługuje prawo do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe, decydujące znaczenie ma art. 81 Kodeksu pracy w związku z art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela (zob. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 19.09.2010, IV SA/Wr 257/10). Zgodnie z art. 81 § 1 Kodeksu pracy za czas niewykonywania pracy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy.

Z treści tego przepisu wynikają dwie przesłanki nabycia prawa do wynagrodzenia: gotowość pracownika do wykonywania pracy oraz wystąpienie przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy. Cechami charakterystycznymi gotowości pracownika do wykonywania pracy są: zamiar wykonywania pracy, faktyczna zdolność do świadczenia pracy, uzewnętrznienie gotowości do wykonywania pracy, pozostawanie do dyspozycji pracodawcy (postanowienie SN z dnia 19.12.2013, II PK 211/13).

Istotne znaczenie ma także art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela, z którego wynika, że nauczycielowi przydziela się godziny ponadwymiarowe w szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania.

W dniach rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego, w Dniu Edukacji Narodowej czy w dniach wolnych z tytułu opieki nad dzieckiem do 14 r.ż. nauczyciel z całą pewnością nie przejawia gotowości do wykonywania pracy w godzinach ponadwymiarowych (a w dniu wolnym z tytułu opieki nad dzieckiem nie pozostaje do dyspozycji pracodawcy). Ponadto w dniach rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego oraz w Dniu Edukacji Narodowej planowo nie ma zajęć lekcyjnych, zatem nie realizuje się wtedy programu nauczania (patrz art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela). Dlatego w mojej ocenie nauczycielowi nie przysługuje prawo do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe w wyżej wymienionych dniach.