Pytanie:

Mam pytanie dotyczące wystawienia oceny bardzo dobrej z zachowania uczniowi z zespołem Aspergera. Czy dziecko, które zagraża bezpieczeństwu innych, może otrzymać ocenę bardzo dobrą z zachowania? Jeżeli głosy rady pedagogicznej są podzielone, to czy ostateczną decyzję w takiej sytuacji podejmuje dyrektor? Ocena bardzo dobra z zachowania przesądza o tym, czy dziecko wybitnie zdolne będzie miało świadectwo z czerwonym paskiem. Niestety zapisy w statucie szkoły i w rozporządzeniu są zbyt ogólne.

Odpowiedź

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (DzU nr 83, poz. 562 z późn. zm.) ocenianie zachowania ucznia polega na rozpoznawaniu przez wychowawcę klasy, nauczycieli oraz uczniów danej klasy stopnia respektowania przez ucznia zasad współżycia społecznego i norm etycznych oraz obowiązków ucznia określonych w statucie szkoły (§ 2 ust. 3). Ocena klasyfikacyjna zachowania uwzględnia w szczególności dbałość o bezpieczeństwo i zdrowie własne oraz innych osób (§ 15 ust. 1 pkt 5). W świetle przytoczonych przepisów trudno wyobrazić sobie sytuację, w której uczeń zagrażający bezpieczeństwu innych otrzymuje bardzo dobrą ocenę zachowania.

Z drugiej strony, przy ustalaniu oceny klasyfikacyjnej zachowania ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia lub odchylenia rozwojowe, należy uwzględnić wpływ stwierdzonych zaburzeń lub odchyleń na jego zachowanie na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego albo indywidualnego nauczania lub opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej (§ 15 ust. 6). Nie sądzę jednak, aby przepis ten można było traktować jako zachętę do zbytniej pobłażliwości przy ocenianiu zachowania takiego ucznia. Ocenianie zachowania ma bowiem na celu informowanie ucznia o jego zachowaniu oraz motywowanie go o dalszych postępach (§ 3 ust. 2 pkt 1 i 3). Ocena bardzo dobra z zachowania jest sygnałem dla ucznia, że nie mamy zastrzeżeń co do jego zachowania.

Ocenę klasyfikacyjną zachowania ustala wychowawca klasy po zasięgnięciu opinii nauczycieli, uczniów danej klasy oraz ocenianego ucznia (§ 12 ust. 1). Wymóg zasięgnięcia opinii uczniów danej klasy pozwala przyjąć, że ocena zachowania nie powinna kłócić się z ich prawidłowo rozumianym poczuciem sprawiedliwości.

Nie należy zapominać, że czym innym jest ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia, a czym innym jest ocenianie zachowania ucznia, a także o tym, że oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych nie mają wpływu na ocenę klasyfikacyjną zachowania (§ 13 ust. 5), a ocena klasyfikacyjna zachowania nie ma wpływu na oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych (§ 15 ust. 7 pkt 1). W świetle tych przepisów „nagrodzenie ucznia za wiedzę” odbywa się w ramach oceniania jego osiągnięć edukacyjnych, a nie w ramach oceniania jego zachowania.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) uchwały rady pedagogicznej (w tym w sprawie wyników klasyfikacji) są podejmowane zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy jej członków. Ustawa nie rozstrzyga, jak należy postąpić w razie równej liczby głosów „za” i „przeciw”. Wydaje się, że tę kwestię można uregulować w regulaminie rady, np. przyjmując, że w takim przypadku decydujący jest głos przewodniczącego rady, którym jest dyrektor szkoły. Podstawą do ustalenia regulaminu rady pedagogicznej jest art. 43 ust. 2 ustawy.