PYTANIE

W placówce uczniowie klas II uczęszczają w ramach 1 godziny wychowania fizycznego raz w tygodniu na basen.

W planie lekcyjnym uczniowie mają uwzględnione zajęcia na basenie oraz czas na dojście i powrót do szkoły – jest to łącznie 60 minut. Nauczyciele opiekujący się dziećmi są obciążeni dodatkową godziną pracy, gdyż w planie oprócz basenu są jeszcze 2 godziny zajęć wychowania fizycznego. Nie zakwalifikowano tej godziny opieki do dodatkowej godziny wynikającej z Karty Nauczyciela, obowiązującej od 01.09.2009 r. Sytuacja taka ma miejsce już od 8 lat. Czy godzina opieki nad uczniami uczęszczającymi na basen może być uznana za godzinę wynikającą z KN? Czy w tym wypadku basen nie powinien być rozliczany jako 2 godziny lekcyjne z 3 obowiązujących?

ODPOWIEDŹ

Zgodnie z art. 42 ust. 2 pkt 2 lit. a i b Karty Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674, z późn. zm.) - nauczyciel w ramach tygodniowego czasu pracy i ustalonego wynagrodzenia zobowiązany jest realizować, obok zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub na ich rzecz, inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów, z tym, że w ramach tych zajęć: nauczyciel szkoły podstawowej i gimnazjum, powinien prowadzić zajęcia opieki świetlicowej lub zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły, z wyjątkiem godzin przeznaczonych na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w wymiarze 2 godzin tygodniowo (do 1 września 2010 roku jednej godziny).

Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Edukacji Narodowej w sprawie rodzajów zajęć, które mogą być realizowane w ramach godzin, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 lit. a i b Karty Nauczyciela podjęcie decyzji w kwestii, jakie zajęcia powinny być realizowane w szkole w ramach wspomnianych godzin należy do dyrektora szkoły. Jednakże godzin tych nie można przeznaczyć na zajęcia obowiązkowe, opiekę nad uczniami podczas ich dowozu do szkoły, doraźne zastępstwa oraz nauczanie indywidualne. Pojęcie godziny do dyspozycji dyrektora określone zostało w § 2 ust. 5a Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (DzU z 2002 r. nr 15, poz. 142 z późn. zm.). Zajęcia takie powinny służyć zwiększeniu szans edukacyjnych i przeznaczone są na pracę z uczniem zdolnym lub uczniem mającym trudności w nauce, jak też zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów. Zgodnie z przytoczonym wcześniej stanowiskiem MEN zajęcia te powinny być zbieżne z indywidualnymi potrzebami uczniów, poprzez udzielanie im pomocy w przezwyciężaniu trudności edukacyjnych, rozwijaniu zdolności i pogłębianiu zainteresowań. W ramach tego czasu dopuszczalne jest również sprawowanie opieki w zależności od potrzeb szkoły. W ramach wspomnianych godzin szkoła podstawowa i gimnazjum może również wzbogacić ofertę świetlicy. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów przedszkola oraz publicznych szkół (DzU z 2001 r. nr 61, poz. 624, z późn. zm.) wskazuje, że godzina lekcyjna w gimnazjum i szkołach ponadgimanzajlnych trwa 45 minut. Jednakże w uzasadnionych przypadkach możliwe jest prowadzenie zajęć edukacyjnych w czasie od 30 do 60 minut, przy zachowaniu ogólnego tygodniowego czasu zajęć ustalonego w tygodniowym rozkładzie. Zgodnie z przytoczonym wcześniej stanowisku MEN, pod pojęciem godziny lekcyjnej, trwającej 45 minut, należy rozumieć również inne zajęcia o charakterze dydaktycznych. Natomiast pozostałe zajęcia o charakterze opiekuńczo-wychowawczym powinny trwać 60 minut. Natomiast w klasach I–III szkoły podstawowej czas trwania poszczególnych zajęć edukacyjnych ustala nauczyciel w oparciu o ogólny tygodniowy czas zajęć.

Mając na uwadze powyższe, wspomniana godzina zajęć na basenie, jeżeli nie należy do obowiązkowych zajęć edukacyjnych i nie została wprowadzona jako dodatkowa godzina przeznaczona na zwiększenie liczby takich zajęć, może być rozliczana jako realizacja art. 42 ust. 2 pkt 2 lit. a i b Karty Nauczyciela. Jednakże należy pamiętać, że o tym, jakie zajęcia w szkole realizowane są w ramach wspomnianych godzin należy do dyrekcji szkoły. Natomiast, jeżeli chodzi o czas trwania zajęć, to opisane w pytaniu zajęcia, niewątpliwie mają charakter zajęć dydaktycznych (prowadzone w ramach zajęć wychowania fizycznego), a więc powinny trwać 45 minut. Jednakże, jak to zostało wcześniej wspomniane w uzasadnionych przypadkach takie zajęcia mogą jednak trwać również 60 minut (ale nie dłużej), przy zachowaniu ogólnego tygodniowego czasu zajęć lekcyjnych ustalonego w ich tygodniowym rozkładzie.

Adam Balicki – pracownik naukowy Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.