PYTANIE

Były pracownik nie spłacił pożyczki mieszkaniowej z ZFŚS. Kilkakrotnie, na jego wniosek odraczano mu spłatę, był też pisemnie wzywany do jej spłaty.

Pożyczkę żyrowały mu 2 osoby: jeden żyrant pracuje w szkole, drugi jest na emeryturze. Jak przeprowadzić egzekucję należności? Czy najpierw muszą zapłacić żyranci, a potem można skierować sprawę do sądu? Co w przypadku emeryta - czy całość pożyczki może spłacić pierwszy żyrant?

ODPOWIEDŹ

Zakładając, że odpowiedzi na powyższe pytanie nie można znaleźć w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz w samej umowie w sprawie udzielenia pożyczki mieszkaniowej, to rozwiązania przedstawionego problemu należy szukać przede wszystkim na gruncie przepisów Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 1964 r. nr 16, poz. 93, z późn. zm.). Tak zwany żyrant w świetle przepisów prawa to nie kto inny jak poręczyciel. Zgodnie z art. 876 kodeksu cywilnego, przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Poręczyciel może zostać zwolniony z długu, praktycznie tylko w sytuacjach określonych w kodeksie cywilnym (art. 876 – 887), które najprawdopodobniej nie będą miały miejsca w przedstawionym stanie faktycznym.

W opisanym przypadku, jeżeli postanowienia zawartej umowy nie będą zawierały odmiennych postanowień, odpowiedzialność dwóch poręczycieli będzie solidarna. Wówczas można mówić o tak zwanej solidarności biernej, czyli takiej, która zachodzi po stronie dłużników – w odróżnieniu od zachodzącej po stronie wierzycieli solidarności czynnej.

Natura zobowiązania solidarnego została generalnie opisana przez kodeks cywilny w Tytule II. Wielość dłużników albo wierzycieli. Istota zobowiązania solidarnego dłużników sprowadza się do tego, że każdy z dłużników solidarnych zobowiązany jest wobec wierzyciela do spełnienia całego świadczenia, tak jakby tylko on był jedynym dłużnikiem. Wierzyciel może, według swojego uznania, żądać spełnienia całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie lub od każdego z osobna. Uprawnienie wierzyciela do wyboru dłużnika, który ma spełnić świadczenie w całości lub części nie podlega ograniczeniom i nie może być negowane ani skutecznie kwestionowane przez żadnego z dłużników solidarnych. Innymi słowy, w analizowanym przypadku, pracodawca może swobodnie dokonać wyboru poręczyciela, od którego będzie domagać się spłaty pożyczki mieszkaniowej bądź dochodzić swojego roszczenia od obu poręczycieli równolegle. Należy jednak pamiętać, że spełnienie roszczenia pracodawcy przez któregokolwiek z dłużników solidarnych, zwalnia pozostałych ze zobowiązania względem pracodawcy. Także w przypadku, w którym jeden z dłużników spełnił tylko część świadczenia, to do wysokości spełnionego przez tego dłużnika świadczenia, zobowiązanie wygasa także w stosunku do drugiego dłużnika (poręczyciela).

W interesie poręczycieli jest spłacenie pożyczki mieszkaniowej wynikającej z zawartej umowy niezwłocznie od chwili wezwania do spełnienia świadczenia przez wierzyciela (pracodawcę). W przeciwnym razie poręczyciele narażają się na dodatkowe koszty w postaci odsetek ustawowych czy kosztów postępowania sądowego i egzekucyjnego.

Warto na koniec wspomnieć, że dług główny będzie wciąż istniał, także w wypadku spłaty pożyczki mieszkaniowej przez jednego z poręczycieli – z mocy prawa w miejsce zaspokojonego wierzyciela wstępuje właśnie poręczyciel, który tę pożyczkę spłacił. Przesądza o tym art. 518 § 1 pkt 1 kodeksu cywilnego, który stanowi, że osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi. Wówczas będziemy mówić o roszczeniach zwrotnych, zwanych także regresowymi.

Tomasz Lewicki – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego i prawa pracy, pracownik oświaty w samorządzie terytorialnym, nauczyciel przedmiotów prawniczych w zaocznej szkole policealnej.