Pytanie:

W tygodniowym planie zajęć mam 22 godziny (15h w klasach 1-2 i 7 w klasie maturalnej). Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i zastępstwa doraźne rozliczane jest wg następującej zasady: przez pierwsze parę miesięcy roku szkolnego wszystkie godziny ponadwymiarowe powyżej uśrednionego pensum 20,53 oraz godziny doraźnych zastępstw wliczane są w pulę niezrealizowanych godzin z maturzystami w maju i czerwcu (56 godzin). Pozostałe godziny ponadwymiarowe (powyżej 18h do uśrednionego pensum) są płatne. Po ‘wyrobieniu’ puli maturalnej wszystkie godziny ponadwymiarowe i zastępstwa są płatne, przy czym nadgodziny wylicza się nie od uśrednionego pensum, ale od obowiązkowego wymiaru godzin, czyli 18. Tak samo rozliczana jestem w maju i czerwcu (czyli przy niezakłóconej pracy 4 tygodnie w miesiącu wypłacane mam wynagrodzenie za 16h ponadwymiarowych). Czy taki system rozliczania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i doraźne zastępstwa jest zgodny z prawem? W innych szkołach stosuje się uśrednione pensum przez cały rok, przez co wynagrodzenie za godziny powyżej tego pensum oraz godziny doraźnych zastępstw jest wypłacane już od początku roku szkolnego. Jeśli dwa rozliczenia są możliwe, które jest korzystniejsze? Gdzie szukać szczegółowej informacji o tym, jak powinno takie rozliczenie wyglądać?

Odpowiedź:

Szczegółowe zasady rozliczania pensum określa organ prowadzący szkołę.  Każda godzina realizowana przez nauczyciela ponad ustalone jest godziną ponadwymiarową.

Uzasadnienie:

Ustalony dla nauczyciela plan zajęć może nie wyczerpywać obowiązującego tego nauczyciela tygodniowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych we wszystkich tygodniach roku szkolnego np. w związku z wcześniejszym zakończeniem roku szkolnego przez maturzystów. W takim przypadku nauczyciel powinien nauczać odpowiednio większą liczbę godzin w innych okresach danego roku szkolnego. Praca wykonywana zgodnie z tak ustalonym planem zajęć nie jest pracą w godzinach ponadwymiarowych. Zasady rozliczania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli, dla których ustalony plan zajęć jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego określa organ prowadzący szkołę w trybie odrębnej uchwały. Uśrednienie pensum oznacza, iż nauczyciel w pewnym okresie roku szkolnego naucza większą liczbę godzin a w innym okresie mniejszą (a nie średnią). Jednak otrzymuje on wynagrodzenie w wysokości wynikającej z zawartego stosunku pracy (niezależnie od realizowanego wymiaru czasu pracy w danym okresie roku szkolnego). Odpowiednio jeśli pensum nauczyciela po uśrednieniu wynosi np. 20,53 h to każda godzina realizowana ponad tak uśrednione pensum jest godziną ponadwymiarową. Dla ustalenia liczby ogólnej liczby godzin ponadwymiarowych w trakcie całego roku przyjmuje się wymiar uśredniony. Jednak nauczyciel tak naprawdę nie realizuje wymiaru uśrednionego, ale większą liczbę godzin w pewnej części roku a niższą w innej części roku. Przykładowo nauczyciel o pensum 18 godzin, realizujący 5 godzin w klasach maturalnych, powinien nauczać w miesiącach wrzesień-kwiecień (do czasu zakończenia nauki przez maturzystów) 20 godzin obowiązkowego wymiaru w tygodniu a przez cały rok szkolny zatrudniony jest w pełnym wymiarze czasu pracy i niezależnie od faktu, iż w maju i czerwcu realizuje tylko 15 godzin, otrzymuje pełne wynagrodzenie, jak za cały etat (odpowiednio każda godzina ponad 20 godzin do kwietnia oraz ponad 15 godzin od maja jest godziną ponadwymiarową).  Zatem w sytuacji, gdy taki nauczyciel realizuje od kwietnia, zgodnie z powyższą zasadą, mniejszą liczbę godzin to otrzymuje wynagrodzenie jak za pełen etat (nie mniejsze). Podobnie w okresie do kwietnia jego wynagrodzenie nie powinno być wyższe, bowiem realizacja w tym okresie większej liczby godzin rekompensuje ich brak w okresie od kwietnia – po odejściu klas maturalnych. Praca wykonywana przez nauczyciela w zwiększonym  wymiarze w pełnym okresie roku szkolnego nie jest pracą w godzinach ponadwymiarowych.

Podstawa prawna:

• 35 ust.1, art. 42 ust. 5b ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.).