PYTANIE

Czy słusznym jest stanowisko kierownika ds. oświaty gminy, zgodnie z którym nauczycielom uczestniczącym w szkoleniu w czasie pracy nie przysługuje wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, które mieli zaplanowane w dniu szkolenia?

ODPOWIEDŹ

To zależy od brzmienia regulaminu wynagradzania i przyjętej interpretacji.

Zgodnie z art. 30 ust. 6 KN szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe określa organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego w regulaminie wynagradzania. Ma on zwykle formę załącznika do uchwały rady gminy i jest aktem prawa miejscowego w rozumieniu przepisów ustawy o samorządzie gminnym.

W niektórych uchwałach widnieje wprost zapis stanowiący, iż nauczycielowi przysługuje wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przypadające w Dniu Edukacji Narodowej oraz w dniach, w których nauczyciel nie mógł ich realizować z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (zawieszenie zajęć z powodu klęsk żywiołowych, wyjazdem dzieci na wycieczki lub imprezy, rekolekcjami, chorobą dziecka nauczanego indywidualnie czy udziałem w szkoleniu z polecenia dyrektora).

Można przy tej okazji zauważyć, że w orzecznictwie coraz częściej zwraca się uwagę na to, iż w normie kompetencyjnej art. 30 ust. 6 pkt 2 KN nie mieści się upoważnienie do decydowania, w jakich przypadkach nauczyciel zachowuje lub traci prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe. Natomiast wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe należy ustalać na podstawie Karty Nauczyciela i Kodeksu pracy, do których odsyła art. 91c ust. 1 KN (wyrok z dnia 27 listopada 2009 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach IV SA/Gl 364/09, wyrok z dnia 30 października 2008 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu IV SA/Wr 368/08).

W regulaminie może również widnieć zapis, ze za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe wynagrodzenie nie przysługuje, bez wyjątków.

Dopóki nie zostanie stwierdzona nieważność konkretnego regulaminu wynagradzania czy jego części, dopóty jego postanowienia są obowiązujące i stanowią podstawę do rozstrzygania powyższej kwestii. Zatem odpowiedzi na pytanie w pierwszej kolejności należy szukać w tym dokumencie.

W jednoznacznej opinii Ministerstwa Edukacji Narodowej wynagrodzenie przysługuje wyłącznie za zrealizowane godziny ponadwymiarowe, co wynika bezpośrednio z art. 39 ust. 4 KN. Wskazuje on wyraźnie, iż składniki wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już wykonanych prac, wypłaca się miesięcznie lub jednorazowo z dołu w ostatnim dniu miesiąca. Z powyższego wynika, iż wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługuje wyłącznie za godziny faktycznie zrealizowane. Departament Strategii MEN nie znajduje uzasadnienia dla poglądu, że wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe powinno być wypłacane również wtedy, kiedy nie są faktycznie realizowane zadania wynikające z nałożonych obowiązków (stanowisko Departament Strategii Ministerstwa Edukacji Narodowej z 27 stycznia 2009 r., sygn. DS-WPZN-RD-400-66/09).

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j.: DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.).

Dariusz Skrzyński – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy i prawa autorskiego.